Αφού στ’ αλήθεια θέλεις να είμαι ευθύς και ειλικρινής μαζί σου , σου λέω καθαρά ότι δεν βρίσκω σωστό να εγκαταλείψεις την υπηρεσία σου στα ανάκτορα(προφανώς απευθύνεται σε αυλικό τσάρου), και να περιορίσεις τις δραστηριότητές σου σε μιαν άλλη ξέγνοιαστη και σχεδόν αμέριμνη απασχόληση. Θυμήσου την παραβολή των ταλάντων (Ματθ. 25:14-30 Λουκ. 19:11-27) Λαμβάνοντας υπόψη την ευμένεια που ο τσάρος σου δείχνει, ποιος μπορεί ν’αμφιβάλλει ότι θα είσαι πολύ περισσότερο χρήσιμος στους συνανθρώπους σου ,αν μείνεις στη θέση που κατέχεις ; << Στη Βασιλική αυλή >>,λες, <<με κυριεύει η ματαιοδοξία>>. Είναι καλό που τη φοβάσαι. Αλλά μην επιτρέψεις στο φόβο…
Υποταγή στο θέλημα του Θεού. Βαθιά συγκινημένος από τις θλίψεις σου, δεν βρίσκω κατάλληλα λόγια να σου απευθύνω. Τούτο μόνο σε συμβουλεύω: Άνοιξε την καρδιά σου και άφησέ τη ν’ αντιληφθεί και να διακρίνει το θέλημα του Θεού.Ζήτησε από Κείνον βοήθεια. Ζήτησε από Κείνον παρηγοριά. Να πιστεύεις ακράδαντα ότι το δράμα που ζεις δεν είναι η συνέπεια μιας τυχαίας αλληλουχίας γεγονότων. Ο ίδιος ο Θεός -ο Θεός που οι βουλές Του είναι ανεξιχνίαστες- έχει επικυρώσει αυτά τα δραματικά γεγονότα με τη σφραγίδα της θεϊκής Του σκοπιμότητος. Ποιας σκοπιμότητος; Είτε τα στέλνει σαν τιμωρία -αλλά όχι οπωσδήποτε δικών σου αμαρτιών- είτε…
Όταν σε προσβάλλουν και σε βρίζουν, να σκέφτεσαι πως και αυτό ακόμα εξυπηρετεί κάποιο σχέδιο της πρόνοιας του Θεού. Δες το σαν ραβδί που χτυπάει την αδυναμία σου, και σαν μία υπόμνηση, ότι πρέπει να θεραπεύσεις αυτή την αδυναμία. Δες το, πραγματικά, σαν τη θεραπεία αυτή καθεαυτή. Σου δίνεται μία θαυμάσια ευκαιρία ν’ αναμετρήσεις τις δυνάμεις αντιστάσεως που διαθέτεις, το πνευματικό σθένος σου στον πόλεμο εναντίον του κακού, τη θέλησή σου ν’ αποκτήσεις ταπεινό φρόνημα.Καταλαβαίνω καλά ότι δεν σου είναι εύκολο να ζεις πια μέσα στον κόσμο. Αλλά μέχρι να σε καλέσει ο κύριος, και μέχρι να κάνει πρακτικά δυνατή…
Το «τόλμημα» — όπως το αποκαλείς— που έκανες, να αυτοτραυματιστείς δηλαδή και να γράψεις με το αίμα σου(!) μια διακήρυξη αιώνιας πίστεως στο Θεό και την πατρίδα, σου το λέω απερίφραστα πως ήταν άτοπο και γελοίο. Και μην ψάχνεις μάταια να βρεις οποιεσδήποτε δικαιολογίες.Οι πλανεμένες απόψεις σου γύρω από την υπερηφάνεια και την ταπείνωση, καθώς και οι φλυαρίες που στοχεύουν στην αυτοδικαίωσή σου, σκοτίζουν την υπόθεση και δεν πιάνουν την ουσία της. Το πράγμα είναι απλό. Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος γράφει: Όπου δεις πτώση, να είσαι σίγουρος ότι η περηφάνια προηγήθηκε.Ούτε ένας απ’ όλους εμάς δεν μπορεί να «καυχηθεί»…
Λες ότι, έτσι άσχημα που εξελίσσονται τα πάθη και οι αδυναμίες σου, έχεις δεχτεί ήρεμα και αγόγγυστα και το νέο «σκόλοπα», που, σαν παιδαγωγική τιμωρία, παραχώρησε ο Θεός να σε βρει: τη φυματίωση. Το μόνο πράγμα που σε στεναχωρεί είναι ότι τώρα κουράζεις τους δικούς σου και τους έχεις γίνει φόρτωμα. Πολύ μεγάλο λάθος! Γιατί κάνεις τέτοιες δυσάρεστες, θα ‘λεγα μάλιστα και προσβλητικές σκέψεις για τους άλλους; Γιατί παίρνεις σαν δεδομένο ότι είναι τόσο κακοί; Δεν είναι χριστιανοί; Δεν τολμώ να σκεφτώ πως είναι τόσο άσπλαχνοι, ώστε να βλέπουν έναν άρρωστο άνθρωπο σαν βάρος. Γιατί, αναμφίβολα, αν έστω και μία…
Με ρωτάς αν πρέπει, πριν από την εξομολόγηση και τη θεία μετάληψη, να πηγαίνεις και να ζητάς συγχώρηση από τους ανθρώπους που λύπησες , όταν ξέρεις ότι δεν θα πετύχεις τίποτα καλύτερο από την είσπραξη ειρωνιών και… «κοσμητικών επιθέτων». Νομίζω πως δεν πρέπει να εξετάζεις το θέμα τόσο τυπικά, τόσο «νομικά».Το πρώτο πράγμα που πρέπει να επιδιώκεις είναι η καθαρή αντίληψη και πεποίθηση της αμαρτωλότητός σου. Όταν αυτή θα την έχεις βιώσει, και όταν η αληθινή μετάνοια θα έχει ωριμάσει μέσα στην ψυχή σου, ίσως και εκείνοι οι άνθρωποι να έχουν υποστεί μία παρόμοια εσωτερική αλλαγή. Αν όμως γνωρίζεις πως…
1. Ταπείνωση«Πουθενά αλλού δεν μπορεί να κρυφτεί κανείς για να ξεφύγει από το πλήθος των πειρασμών, παρά μόνο στα βάθη της ταπεινώσεως». Θυμάσαι αυτά τα λόγια; Είναι δικά σου. Και σοφά! *** Ο πόλεμός μας εναντίον των πνευμάτων του σκότους είναι πράγματι σκληρός, αφού ο εχθρός μας είναι ισχυρός και ακοίμητος˙ και επιπλέον πανούργος, ανελέητος, υπερήφανος και ασώματος. Όλα αυτά μας επιβάλλουν ακόμα περισσότερο ν’ ασφαλιστούμε μέσα στο φρούριο της σοφής και συνειδητής ταπεινοφροσύνης, της μόνης απόρθητης από τους νοητούς επιδρομείς, τους ληστές του ψυχικού μας θησαυρού. Όταν όμως απέχουμε πολύ ακόμη από την πύλη αυτού του φρουρίου - αυτής…
Διάκριση Επίτρεψέ μου να μην αναφερθώ άλλο στο παρελθόν, αλλά να σταθώ σε ό,τι θα μπορέσει ν’ αποβεί χρήσιμο και ωφέλιμο για το μέλλον. Σύμφωνα με τη διδασκαλία των αγίων Πατέρων, κάθε εντύπωση, κάθε εικόνα, κάθε λογισμός που έρχεται στην περιοχή της καρδιάς και τη γεμίζει με μεγάλη ταραχή, ασφαλώς προέρχεται από το χώρο των παθών. Γι’ αυτό δεν πρέπει ν’ ακολουθούμε τις παρορμήσεις της καρδιάς αμέσως, αλλά μόνο μετά από προσεκτική αυτοεξέταση και έντονη προσευχή. Ο Θεός να μας φυλάξει από καρδιά τυφλωμένη! Γιατί είναι πια πασίγνωστο, ότι τα πάθη τυφλώνουν την καρδιά και σκοτίζουν το λαμπερό ήλιο της…
Aυτογνωσία.  Υψηλοτάτη πριγκίπισσα*, μην περιορίζεις τον αγώνα σου στην ακριβή τήρηση μόνο των εξωτερικών επιταγών, της νηστείας δηλαδή και της προσευχής. Πρέπει να επιδιώξεις οπωσδήποτε και την πολύ σπουδαιότερη εσωτερική, ψυχική καλλιέργεια, που κατορθώνεται μόνο με την αύξηση της αγάπης και τη βάθυνση της ταπεινώσεως. Λες ότι σου κατατρώει την καρδιά ο πόθος της υπακοής. Και ρωτάς: Πώς μπορώ να κατακτήσω αυτή την αρετή; Σου απαντώ: Εγώ θα σου πω; Μέσα στον κόσμο που ζεις, πριγκίπισσά μου, πρέπει να έχεις διαπιστώσει πόσο χρόνο χρειάζεται ένας καλλιτέχνης για ν’ ασκηθεί στην τέχνη του, και πόσο κόπο πρέπει να καταβάλει γι’ αυτό.…
(Πνευματικές Νουθεσίες, εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου, σελ. 24-27) Δικό μου είναι το φταίξιμο. Φυσικό ήταν που δυσαρεστήθηκες με το ανόητο γράμμα μου. Έχεις δίκιο, ήμουν πράγματι σε περισπασμό, μοιρασμένος ανάμεσα σε επισκέπτες, σε διάφορες εργασίες και σε μία ογκώδη αλληλογραφία. Επιπλέον ένιωθα τόσο ασθενικός, τόσο αδύναμος, ώστε αδυνατούσε το φτωχό μυαλό μου να βρει τις κατάλληλες απαντήσεις για όλα τα προβλήματα που τού έθεταν.    Μη συμπεραίνεις όμως βιαστικά ότι μόνο οι δικές μου δυσκολίες φταίνε. Και εσύ δεν μου περιέγραψες στις δικές σου όπως έπρεπε. Οφείλεις να μου γράψεις τα πάντα, χωρίς παραλείψεις, κενά ή υπεκφυγές. Επιπλέον προσευχήσου να…