«Εγώ δαπάνησα πολύ χρόνο στην ματαιότητα και αφάνισα όλη σχεδόν τη νεότητά μου στην ματαιοπονία, στην οποία υποδύθηκα ασχολούμενος με την πρόσληψη των διδαγμάτων της σοφίας που αποδείχτηκε από το Θεό ανόητη. Όταν όμως κάποτε, σαν να σηκώθηκα από βαθύ ύπνο, κοίταξα, από τη μία, προς το θαυμαστό φως της αλήθειας του Ευαγγελίου, και είδα από την άλλη το άχρηστο της σοφίας των αρχόντων αυτού του αιώνα που καταργούνται, θρήνησα για την ελεεινή μου ζωή και ευχήθηκα να μου προσφερθεί χειραγωγία, για να εισαχθώ στα δόγματα της ευσέβειας. Και πριν από όλα φρόντισα να διορθώσω κάπως το ήθος μου, το…
ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ (+378) Μόδεστος (στάλθηκε από τον αρειανόφρονα αυτοκράτορα Ουάλη να απειλήσει τον Μ. Βασίλειο): Κανεὶς μέχρι τώρα δὲ μίλησε μὲ τόσο θάρρος στὸ Μόδεστο, κανεὶς δὲν εἶχε μπροστά μου τόση παρρησία.Ἦρθε καὶ ἡ ὥρα τοῦ κεραυνοῦ. Ὁ Βασίλειος δὲν κρατήθηκε. Οἱ ὧρες εἶναι μεγάλες, κρίσιμες, ἱστορικές. Γι’ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ τὸν κατηγορήσει κανεὶς ἐγωϊστή!Βασίλειος: Γιατί δὲ συνάντησες ποτέ σου ἀληθινὸ ἐπίσκοπο. Ἀλλοιῶς θὰ σοῦ μιλοῦσε μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ἀφοῦ θ’ ἀγωνιζόταν γιὰ τόσο ὑψηλὰ πράγματα. (Ὁ Βασίλειος εἶδε τώρα τὸ συντριμμένο ἔπαρχο, μέτρησε καὶ τὸ βαρὺ λόγο ποὺ ξεστόμησε καὶ θέλησε νὰ μαλακώσει τὴν ἀτμόσφαιρα). Ἐμεῖς…
"Η εμπειρία του Βασιλείου είναι προσωπική· δεν την είδε, δεν την άκουσε, την έπαθε ο ίδιος, όπως βεβαιώνει ο Γρηγόριος Νύσσης. Από την πρώτη εποχή της αναχωρήσεώς του ο Βασίλειος εργάστηκε σκληρά και για αυτό καρποφόρα. Μελέτη των γραφών, σπουδή της Παραδόσεως και άσκηση τον απορροφούσαν ολοκληρωτικά. Οι ώρες του ύπνου έμειναν ελάχιστες, η άσκηση τον απάλλασσε από τα πάθη, ο νους έμαθε να προσηλώνεται στις θείες αλήθειες και όλα να καθαρίζονται από τις εξωτερικές επιδράσεις. Έτσι γινόταν ικανότερος να εισέρχεται όλο και πιο βαθιά στην αλήθεια.Την κατεξοχήν καθαρή και υψηλή προσευχή την έκανε τα βράδια και τις νύχτες για…
(Άθελά του ο Μέγας Βασίλειος "φωτογραφίζει" την δική του ψυχή!). Η ψυχή κάνει δικό της το Πνεύμα όχι με το να προσεγγίσει αυτό τοπικά (διότι πώς μπορείς να πλησιάσεις με το σώμα σου το ασώματο;) αλλά με το να απομακρύνει τα πάθη, τα οποία αφού προσκολλήθηκαν στην ψυχή αργότερα, λόγω της αγάπης προς την σάρκα, την απομάκρυναν από την εγγύτητα προς το Θεό. Όταν λοιπόν καθαριστεί κανείς από την αισχρότητα, την οποία ντύθηκε με την κακία και επιστρέψει στη φυσική ωραιότητα, και αποδώσει σαν σε εικόνα βασιλική την αρχαία μορφή με τον καθαρισμό της, μόνο έτσι μπορεί να…
Μόδεστος (στάλθηκε από τον αρειανόφρονα αυτοκράτορα Ουάλη να απειλήσει τον Μ. Βασίλειο): Κανεὶς μέχρι τώρα δὲ μίλησε μὲ τόσο θάρρος στὸ Μόδεστο, κανεὶς δὲν εἶχε μπροστά μου τόση παρρησία.Ἦρθε καὶ ἡ ὥρα τοῦ κεραυνοῦ. Ὁ Βασίλειος δὲν κρατήθηκε. Οἱ ὧρες εἶναι μεγάλες, κρίσιμες, ἱστορικές. Γι’ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ τὸν κατηγορήσει κανεὶς ἐγωϊστή!Βασίλειος: Γιατί δὲ συνάντησες ποτέ σου ἀληθινὸ ἐπίσκοπο. Ἀλλοιῶς θὰ σοῦ μιλοῦσε μὲ τὸν ἴδιο τρόπο, ἀφοῦ θ’ ἀγωνιζόταν γιὰ τόσο ὑψηλὰ πράγματα. (Ὁ Βασίλειος εἶδε τώρα τὸ συντριμμένο ἔπαρχο, μέτρησε καὶ τὸ βαρὺ λόγο ποὺ ξεστόμησε καὶ θέλησε νὰ μαλακώσει τὴν ἀτμόσφαιρα). Ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι, ἔπαρχε, εἴμαστε…
(Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Μεγάλου Βασιλείου, Χαρώνη Βασιλείου) Α') ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ Μ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ989.Ακόμη λοιπόν και το να κοινωνεί κανείς καθημερινά το άγιο Σώμα και Αίμα του Χρίστου είναι καλό και ωφέλιμο, εφόσον ο Ίδιος λέει σαφώς: «Εκείνος που τρώει τη Σάρκα μου (με το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας) και πίνει το Αίμα μου έχει ζωή αιώνια»1. Γιατί ποιος αμφιβάλλει ότι το να μετέχει κανείς συνεχώς στη ζωή (που είναι ο Χριστός) δεν είναι τίποτε άλλο παρά να ζει μια πλούσια και γεμάτη από όλα τα είδη των αγαθών ζωή; Εμείς πάντως κοινωνούμε τέσσερις φορές…
(Παιδαγωγική Ανθρωπολογία Μ. Βασιλείου, Χαρώνη Βασιλείου) Α') Η ΚΑΤΑΚΡΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΜΑΡΤΙΑ 1209. Δεν πρέπει να λέμε κάτι εναντίον αδελφού που απουσιάζει με σκοπό να τον διασύρουμε, πράγμα που είναι συκοφαντία και κατάκριση, έστω κι αν είναι αληθινά όσα λέμε. [Επιστ 22, Περί τελειότητος βίου μοναχών, 1, ΕΠΕ3, 462- ΒΕΠ55, 41- ΜG 32,289).Β') ΔΙΑΦΟΡΑ ΚΡΙΣΕΩΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΡΙΣΕΩΣΕΡΩΤΗΣΙΣ ΡΞΔ' 1210. Τι σημαίνει το: «Μην κατακρίνετε και δεν θα κατακριθείτε από το Θεό»1. ΑΠΟΚΡΙΣΙΣ Επειδή ο Κύριος άλλοτε μεν λέει: «Μην κατακρίνετε και δεν θα κατακριθείτε από το Θεό», άλλοτε δε προστάζει να κρίνουμε δίκαια 2, συνάγεται ότι δεν απαγορεύεται εξολοκλήρου να κρίνουμε, αλλά…
Γ] Ο ΘΕΟΣ ΔΙΝΕΙ ΔΙΕΞΟΔΟ ΣΤΙΣ ΘΛΙΨΕΙΣ1110. Ο Θεός ο άγιος υπόσχεται σ’εκείνους που ελπίζουν σ’Αυτόν την διέξοδο από κάθε θλίψη…και ο προφήτης Ιωνάς, που τον κατάπιε το κήτος, αξιώθηκε να σωθεί, γιατί δεν απελπίστηκε [ για τη ζωή του που κινδύνευε], αλλά προσευχήθηκε με δυνατή φωνή προς τον Κύριο. [Επιστ.242,τοις Δυτικοίς Επισκόποις,1,ΕΠΕ2,26-ΒΕΠ55,296]Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΚΑΤΑΦΥΓΗ ΜΑΣ ΣΤΙΣ ΘΛΙΨΕΙΣ1111.Ο Θεός είναι η καταφυγή και η δύναμη μας, είναι ο πολύτιμος βοηθός μας στις μεγάλες θλίψεις που μας βρήκαν»1. Κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη από μεγάλη βοήθεια, όταν τον βρίσκουν πολλά θλιβερά και δυσβάστακτα περιστατικά, λόγω της φυσικής αδυναμίας που…
(Παιδαγωγική Ανθρωπολογια Μεγάλου Βασιλείου, Χαρώνη Βασιλείου). A) Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΩΝ ΘΛΙΨΕΩΝ 1085. Βρίσκει δε η θλίψη κάθε δίκαιο και ευσεβή λόγω των ασχολιών του βίου. Γιατί εκείνος που αποφεύγει την πλατειά και ευρύχωρη οδό και βαδίζει τη στενή και γεμάτη δυσκολίες, περνάει συχνά δοκιμασίες. Ζωηρά διατύπωσε το λόγο ο προφήτης Δαβίδ, όταν είπε: «Στις ακατάπαυστες θλίψεις που μας βρήκαν, (καταφύγιό μας είναι ο παντοδύναμος Θεός)1. Γιατί οι θλίψεις μας κυριεύουν σαν ζωντανά ζώα, που μας ασκούν στην υπομονή, δια μέσου της υπομονής δοκιμάζουν και μορφώνουν το χαρακτήρα μας και δια μέσου της δοκιμής μας ασκούν στην ελπίδα2. Γι’ αυτό και…
ι’) Η ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΝΗΣΤΕΙΑ ΔΕΙΧΝΕΙ ΑΥΤΑΡΕΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑΕΡΩΤΗΣΙΣ ΡΛΗ' 1530. Εάν είναι ανάγκη να νηστεύει κανείς ή να αγρυπνεί στη μοναστική αδελφότητα περισσότερο από τους άλλους, σύμφωνα με το θέλημά του. ΑΠΟΚΡΙΣΙΣ Επειδή ο Κύριος είπε: «Έχω κατεβεί από τον ουρανό, όχι για να κάνω το δικό μου θέλημα, αλλά το θέλημα του Πατέρα μου, που με έστειλε»(1), ό,τι κάνει κανείς σύμφωνα με το θέλημά μου, αυτό είναι χαρακτηριστικό αυτού που το κάνει, αλλά είναι ξένο προς τη θεοσέβεια. Και υπάρχει φόβος μήπως ακούσει από το Θεό, γι’ αυτό που του φαίνεται καλό να κάνει: «Θα εξαρτάται από σένα και…