283. Λένε πολλοί ότι ο Θεός είναι ελεήμων και σπλαχνικός και μας ελεεί και μας σπλαχνίζεται. Ασφαλώς, ο Θεός είναι απέραντα ελεήμων και σπλαχνικός. Αλλά, αφού είναι τόσο οικτίρμων απέναντί μας, γιατί εμείς θεληματικά τον προσβάλλουμε με τις ανομίες μας; Όσο πιο καλός είναι απέναντί μας, τόσο πιο πολύ θα έπρεπε να τον αγαπάμε, να του είμαστε ευγνώμονες και υπάκουοι στο άγιο του θέλημα. Αλλά που είναι αυτή η αγάπη, αυτή η ευγνωμοσύνη, αυτή η υπακοή;

284. Ποιος είναι ο ποιητής όλων των ορατών και των αοράτων; Ο Θεός. Και ο Θεός είναι αόρατος. Λοιπόν, ας σέβεσαι τον αόρατο Θεό. Ας κινείσαι προς τον αόρατο Θεό. Ο Θεός είναι αιώνιο, πανάγιο, πάνσοφο, ύψιστο, πανταχού παρόν, αυτάρκες Πνεύμα. Και συ είσαι εικόνα του Θεού. Λοιπόν ας είσαι πνευματικός, περιφρονώντας τη σάρκα, αυτό το πρόσκαιρο σκήνωμά σου. Ας είσαι άγιος, αγαθός, σώφρων, δίκαιος, νηφάλιος και γενναίος, αμετακίνητος στο αγαθό, αυτάρκης.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 125)

281. Ο καθένας πρέπει να θυμάται τη μοναδικότητα της ψυχής, που είναι πνοή του Θεού. Ο Θεός είναι μοναδικός και η ψυχή μοναδική. Και, καθώς είναι μοναδική, δεν μπορεί να έχη δύο αντίθετα αντικείμενα αγάπης. Δεν μπορεί να αγαπά συγχρόνως τον θεό και κάθε τι το γήινο, τον άνθρωπο και κάθε τι το υλικό, που αρέσει στον σαρκικό άνθρωπο. Για να αγαπάμε τον θεό με όλη μας την καρδιά, πρέπει να θεωρούμε όλα τα γήινα σαν μηδαμινής αξίας και τίποτε απ’ αυτά να μη μας παρασύρη. Για να αγαπάμε τον πλησίον σαν τον εαυτό μας, πρέπει να περιφρονούμε το χρήμα, να μη μας θαμπώνουν οι υλικές χαρές του κόσμου τούτου. Πρέπει, ιδιαίτερα, να διατηρούμε την ψυχική μας ακεραιότητα κατά τη διάρκεια της λατρείας στον ναό και στο σπίτι μας, κατά τη διάρκεια αναγνώσεως του Λόγου του θεού και των συγγραφών των Αγίων Πατέρων και, γενικότερα, κατά τη διάρκεια κάθε σπουδαίας ασχολίας μας. «Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν» (Ματθ. στ’ 24).

282. Ο χριστιανός οφείλει να αγαπά τον θεό και τον πλησίον του, την εικόνα του θεού, τόσο θερμά και βαθειά, ώστε να λέγη πάντοτε: «Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ; Θλῖψις ἢ στενοχωρία ἢ διωγμὸς ἢ λιμὸς ἢ γυμνότης ἢ κίνδυνος ἢ μάχαιρα;» (Ρωμ. η’ 35). Ό,τι και να παρουσιασθή τέτοιο, δεν είναι παρά ένα φάσμα, ένα όνειρο για μένα, αν αγαπώ. Καταγράφω τα σφάλματα του αδελφού μου στη διαφορά της φύσεως, στην επήρεια των πονηρών πνευμάτων, στην ανεπρκή ή κακή ανατροφή, στις δυσμενείς συνθήκες της ζωής, στις ιδιοσυγκρασίες γονέων ή κηδεμόνων. Βλέποντας τη δική μου αμαρτωλότητα, μισώ τον εαυτό μου. Αλλά τον πλησίον μου τον αγαπώ σαν τον εαυτό μου.

(Η εν Χριστώ ζωή μου - Αγ. Ιωάννου της Κροστάνδης, εκδόσεις Παπαδημητρίου, σελ. 124)

«Κύριε, μην πάρεις υπόψη σου τη βαρύτητα της αμαρτίας τους αυτής!» (Πρωτομάρτυς Στέφανος)

Τα ΜΜΕ προβάλλουν συνήθως το μίσος και τη βία. Αλλά το καλοκαίρι του 2008, αφιέρωσαν χρόνο και χώρο για να επαινέσουν δύο πρόσωπα που έδωσαν μαθήματα μεγαλοψυχίας. Στη Μύκονο, μπράβοι σκότωσαν ένα νέο Αυστραλό. Ο πατέρας του, αντί να ζητήσει εκδίκηση και την τιμωρία των δολοφόνων του παιδιού του, έδειξε πρωτοφανή μεγαλοψυχία. Μίλησε εγκωμιαστικά για την Ελλάδα. Μάλιστα πρόσφερε τα όργανα του παιδιού του και σώθηκαν τρία-τέσσερα άτομα.
Το άλλο παράδειγμα έρχεται από τη σύζυγο ενός μεγαλοβιομηχάνου. Αντί να καταραστεί τους απαγωγείς του άντρα της, είπε: «Δε νιώθω μίσος. Οι άνθρωποι αυτοί ζουν μέσα στην κόλαση. Εμείς περάσαμε από την κόλαση και επιστρέψαμε στον παράδεισο… Τους συγχωρώ. Δε θα κρατήσω κακία, γιατί δεν έχουν συνείδηση για όσα κάνουν». Επίσης δήλωσε ότι πιστεύει συνειδητά στο Θεό.
Και ο Ιησούς Χριστός πάνω από το σταυρό είπε για τους σταυρωτές Του: «Πατέρα, συγχώρησέ τους, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν». Η συγχώρηση σε όλο το μεγαλείο της! Αυτή πρέπει να είναι η στάση μας ως ακόλουθοι του Χριστού.
(Γ.Σ.Κ.)

«Η χάρη και η ειρήνη ας αυξάνουν ανάμεσά σας με την ακριβή γνώση του Θεού και του Ιησού του Κυρίου μας, καθώς η θεία δύναμή του έχει θέσει δωρεάν στη διάθεσή μας όλα όσα είναι απαραίτητα για τη ζωή και την ευσεβή διαγωγή μας» (Β’ Πέτρ. 1:2-3)

Ένας χριστιανός διηγήθηκε σ’ έναν άλλο το κακό που του έχει κάνει κάποιος και ρώτησε: «Δε νομίζεις ότι είναι ανθρώπινο να τον εχθρεύομαι;». «Ναι», απάντησε εκείνος, «είναι ανθρώπινο να τον εχθρεύεσαι, αλλά είναι χριστιανικό να τον συγχωρήσεις!».
Ουράνιε Πατέρα, σ’ ευχαριστώ που με αγάπησες ενώ ακόμα ήμουν εχθρός σου μέσα στις αμαρτίες μου και με λύτρωσες με το αίμα του Ιησού Χριστού του Γιού Σου και με συγχώρησες, μ’ έκανες παιδί δικό Σου και μου χάρισες ζωή αιώνια. Σε παρακαλώ βοήθησέ με να συγχωρώ κι εγώ όσους μου κάνουν κακό και με την καλή μου μαρτυρία και την άγια ζωή μου να δείχνω και σ’ αυτούς το δρόμο για το Χριστό και για τη σωτηρία που προσφέρεις. Στο όνομα του Κυρίου Ιησού Χριστού, του Σωτήρα μου. Αμήν»

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

Πένθος, τίποτε παρά πάνω
Αμάρτησες; Να πενθήσεις και σβήνει η αμαρτία.
Είναι τόσο κουραστικό αυτό; Δεν σου ζητάω τίποτε άλλο,
παρά μόνο να λυπηθείς για την αμαρτία.
Ε.Π.Ε. 30,120

δεινόν
Ένα ας θεωρούμε κακό, το ν’ αμαρτάνουμε ενώπιον Του.
Ε.Π.Ε. 30,182

εμμονή στην αμαρτία
Φοβερότερο απ’ την αμαρτία το να παραμένεις στην αμαρτία.
Και το φρικτότερο απ’ την πτώση, να προτιμάς να είσαι πεσμένος.
Ε.Π.Ε. 30,192

φωτιά, που με δάκρυα σβήνει
Να σβήσουμε την πυρκαγιά των αμαρτημάτων,
όχι με πολλά νερά, αλλά με λίγα δάκρυα.
Είναι μεγάλη η φωτιά της αμαρτίας,
αλλά με λίγα δάκρυα σβήνει.
Διότι το δάκρυ σβήνει την πυρκαγιά των αμαρτημάτων
και καθαρίζει τη δυσωδία της αμαρτίας.
Ε.Π.Ε. 30,266

γεννάει όλα τα κακά
Όλων των κακών αιτία είναι τα αμαρτήματα.
Εξ’ αιτίας των αμαρτημάτων δημιουργούνται λύπες.
Εξ’ αιτίας των αμαρτημάτων ταραχές.
Εξ’ αιτίας των αμαρτημάτων πόλεμοι.
Εξ’ αιτίας των αμαρτημάτων γεννιώνται νόσοι
και όλα τα δυσθεράπευτα πάθη, που μας βρίσκουν.
Ε.Π.Ε. 30,266

και φιλανθρωπία του Θεού
Αν ήταν μόνη της η μετάνοια, είναι φυσικό να την φοβάσαι.
Αλλά δεν είναι μόνη. Είναι συνδεδεμένη με τη φιλανθρωπία του Θεού.
Γι’ αυτό να έχεις θάρρος.
Ε.Π.Ε. 30,288

ντρεπόμαστε για τη μετάνοια!
Όταν διαπράττει την αμαρτία,
ο διάβολος δεν αφήνει τον άνθρωπο να ντραπεί,
αλλά την καθιστά φανερή.
Διότι γνωρίζει, πώς, αν ντραπεί, θ’ αποφύγει την αμαρτία.
Για τη μετάνοια όμως τον κάνει να ντρέπεται,
διότι γνωρίζει πως η ντροπή εμποδίζει τη μετάνοια.
Δύο, λοιπόν, κακά πετυχαίνει, και στην αμαρτία τον σύρει,
και από τη μετάνοια τον απομακρύνει. Γιατί ντρέπεσαι τώρα;
Όταν πόρνευες, τότε έπρεπε να ντρεπόσουν. Ό
ταν παίρνεις το φάρμακο, όταν απαλλάσσεσαι απ’ την αμαρτία, να μη ντρέπεσαι.
Τότε έπρεπε να αισχύνεσαι, όταν αμάρτανες.
Ε.Π.Ε. 30,292-294

και άφεσις
Δεν υπάρχει τόσο μεγάλο αμάρτημα,
που να μπορεί να νικήσει τη γενναιοδωρία του Κυρίου.
Ε.Π.Ε. 30,342

το δόλωμα της
Η Εύα από που αλλού έπρεπε ν’ αντιληφθεί τον εχθρό και πολέμιο (διάβολο);
Κυρίως απ’ το ότι διέστρεψε το λόγο του Θεού.
Έπρεπε, λοιπόν, αμέσως ν’ αποφύγει το δόλωμα.
Έπρεπε να υπερπηδήσει την παγίδα.
ΕΠΕ 31,116

τώρα, με τη χάρη, αντιμετωπίζεται
Τώρα, μετά την έλευση της χάριτος του Χριστού,
έχουν γίνει ευκολότερα τα πνευματικά αθλήματα.
Ε.Π.Ε. 31,132

συγκεκριμένη
Δεν αρκεί να πεις, είμαι αμαρτωλός,
αλλά πρέπει και κατ’ είδος να θυμηθείς
(και να εξομολογηθείς) τα αμαρτήματα σου.
Ε.Π.Ε. 31,166

συνεχώς προσκρούουμε στο Θεό
Τίποτε να μη φοβόμαστε, παρά μόνο το να ερχόμαστε σε σύγκρουση με το Θεό.
Ε.Π.Ε. 32,180

μας προδίδει
Τέτοια είναι η αμαρτία.
Προδίδει το δράστη της, χωρίς κανείς να ελέγχει.
Τον καταδικάζει, ενώ κανείς δεν τον κατηγορεί.
Το θύμα της το κάνει φοβιτσιάρη και δειλό.
Ε.Π.Ε. 32,220

«ύβρις»
Μια μόνο είναι η βλάβη, η αμαρτία.
Διότι και αν ακόμα όλη η οικουμένη σε βλάπτει,
αλλά συ δεν βλάψεις τον εαυτό σου, καθόλου δεν ζημιώθηκες.
Μια είναι η προδοσία, εκείνη της δικής σου συνειδήσεως.
Ε.Π.Ε. 33,112

(Χρυσοστομικό Λεξικό, αρχ. Δανιήλ Αεράκη, Τόμος Α΄, σελ. 155-158)

"Λέγει ότι σε εκτιμά, αλλά στο ασυνείδητό του σε απορρίπτει!"
Κάποιο απόγευμα επισκέφθηκα το Γέροντα μ' έναν γνωστό μου.
Μας δέχθηκε στο κελί του και τους δύο μαζί. Στη συζήτησή μας, που ακολούθησε,
ο γνωστός μου, μεταξύ άλλων, του μίλησε και για τη μεγάλη εκτίμηση που έτρεφε στο πρόσωπό μου.
Ο Γέροντας τον κοίταζε, έπειτα έσκυψε το κεφάλι και δεν είπε τίποτα. Σε λίγο φύγαμε.
Στην επόμενη επίσκεψή μου ήμουν μόνος. Ο Γέροντας μου είπε: "Σκέφτομαι εκείνον το γνωστό σου,
που μου έφερες και μου έλεγε, με χαρά, για την εκτίμηση που σου έχει.
Τη στιγμή όμως, που μου τα έλεγε αυτά, ξέρεις εγώ τί είδα στο βάθος της ψυχής του; Ότι σε αποστρέφεται και σε απορρίπτει".
Έμεινα εμβρόντητος από την αποκάλυψή του, πού ούτε καν θα μπορούσα να φαντασθώ.
Ο Γέροντας συνέχισε: "Πρόσεξε όμως, αυτό που είδα βρίσκεται στο ασυνείδητό του. Κατάλαβες; Τί είναι ασυνείδητο;"
Του είπα ό,τι ήξερα σχετικά. Κι εκείνος συμπλήρωσε: "Επειδή βρίσκεται στο ασυνείδητό του, δεν το γνωρίζει.
Να το προσέξεις πολύ αυτό που σου λέω". Όταν επέστρεψα στο σπίτι, αισθανόμουν θλίψη και εκνευρισμό
για τη διχασμένη και διπρόσωπη συμπεριφορά αυτού του ανθρώπου.
Αφού με απέρριπτε κατά βάθος, ποιός τον υποχρέωνε να με πλησιάζει και μάλιστα να ομολογεί,
μπροστά στο Γέροντα, την εκτίμησή του απέναντί μου; Δε θα ήταν πιο κανονικό να απομακρυνθεί από μένα,
για να βρίσκεται τουλάχιστον σε αρμονία με τα όποια βαθύτερα αισθήματά του;
Πέρασαν αρκετές ώρες εκνευρισμού και μόνο από κάποια στιγμή και μετά,
άρχισα να καταλαβαίνω το νόημά της επισημάνσεως του Γέροντα: "Πρόσεξε, αυτό βρίσκεται στο ασυνείδητό του και δεν το γνωρίζει".
Πράγματι, ο άνθρωπος αυτός συνειδητά με εκτιμούσε πολύ και το έδειχνε και αισθανόταν εντάξει απέναντί μου.
Το πρόβλημα της αυτοαντιφάσεώς του ήταν κρυμμένο στο ασυνείδητό του και γι' αυτό το αγνοούσε.
Η διαπίστωσή μου αυτή, που δικαιολογούσε την προειδοποίηση του Γέροντα, με ηρέμησε.
Τον δέχθηκα όπως είναι και διατήρησα αμετάβλητη την ευνοϊκή στάση μου, όπως πρίν.
Αργότερα, όταν ξαναείδα τον Γέροντα, μου διευκρίνισε σχετικά: "Αυτό, που είδα στο ασυνείδητό του, είναι παλιό,
είναι τραύμα, είναι δαιμονικό". Και σε ερώτησή μου, αν με τον εξαναγκασμό του μπορεί ν' αλλάξει,
μου απήντησε: "Με την αγιότητα αλλάζει ο άνθρωπος, φεύγουν τα ψυχικά τραύματα.
Σήμερα οι ψυχίατροι το λένε ψυχασθένεια, ενώ στην πραγματικότητα είναι δαιμονική ενέργεια, που οφείλεται στις αμαρτίες"
[Γ 413-5]

(Ανθολόγιο Συμβουλών, Άγιος Πορφύριος,σελ.160)

Ο καθένας να αξιοποιήσει πνευματικά το χάρισμα που έχει
Το χάρισμα που έχει ο κάθε άνθρωπος πρέπει να το αξιοποιήσει στο καλό,
γιατί ο Θεός, για να του το δώσει, έχει και απαιτήσεις. Το μυαλό λ.χ. είναι μια δύναμη,
αλλά, ανάλογα με το πώς το χρησιμοποιεί ο καθένας, μπορεί να κάνει καλό ή κακό.
Ένας που έχει πολλή εξυπνάδα, αν την χρησιμοποιήσει σωστά, μπορεί να κάνει εφευρέσεις που θα βοηθούν τον κόσμο.
Αν όμως δεν την χρησιμοποιήσει σωστά, μπορεί να εφευρίσκει, ας υποθέσουμε, πώς να ληστεύει τον άλλον.
Ή αυτοί που κάνουν γελοιογραφίες σε εφημερίδες κ.λπ., σε μια γελοιογραφία, σε ένα σκίτσο, κρύβουν ολόκληρο γεγονός.
Και αν αυτό έχη σχέση με εκκλησιαστικά θέματα κ.λπ., μπορεί να κρύβη και ολόκληρη θεολογία.
Μερικοί από αυτούς, αν σπούδαζαν θεολογία, επειδή ο νούς τους παίρνει στροφές, θα μπορούσαν να εμβαθύνουν πολύ στα θεία νοήματα.
Θα αξιοποιούσαν δηλαδή αυτήν την ευστροφία, θα την αγίαζαν, και θα βοηθούσαν και τον εαυτό τους και τους άλλους.
Ενώ τώρα πολλοί κάνουν αρνητικό έργο• αν είναι αισχροί, αισχρό, αν είναι γελοίοι, γελοίο.
Όσοι δηλαδή έχουν κάποια ιδιαίτερη ικανότητα, θα γίνουν ή χρήσιμοι ή καταστρεπτικοί.
Ενώ όσοι δεν έχουν κάποια ιδιαίτερη ικανότητα, δεν μπορούν βέβαια να κάνουν κάποιο μεγάλο καλό,
αλλά τουλάχιστον δεν μπορούν να κάνουν ούτε μεγάλο κακό.

(Λόγοι Παϊσίου, τόμος Δ΄, Οικογενειακή Ζωή, Εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου "Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος", σελ. 171-172)

Ο Άγιος Ιερώνυμος στη Σπηλιά της Βηθλεέμ

Νύχτα Χριστουγέννων.

Ένας άγιος και σοφός ασκητής προσεύχεται από ώρα γονατιστός μέσα στο άγιο Σπήλαιο, στη Βηθλεέμ.

Στο σπήλαιο, που πριν από περίπου 400 χρόνια είχε φιλοξενήσει τον νεογέννητο Χριστό μας.

Ο ασκητής δεν είναι άλλος από τον μεγάλο Πατέρα της Εκκλησίας μας, τον άγιο Ιερώνυμο, που κατέγραψε και τα όσα συνέβησαν εκεί.

Εκείνη τη νύχτα, ο Όσιος είχε αφήσει το ασκητήριο του, που ήταν κοντά στο άγιο Σπήλαιο, και είχε αποφασίσει να την περάσει ξάγρυπνος και προσευχόμενος μπροστά στην αγία Φάτνη.

Η καρδιά του ήταν γεμάτη ευγνωμοσύνη για τη μεγάλη δωρεά του Θεού: να έλθει ο Ίδιος στη γη, να γίνει άνθρωπος, για να μας γλυτώσει από τη δουλεία της αμαρτίας, από την τυραννία του διαβόλου και τα νύχια του θανάτου!

Απόλυτη σιωπή επικρατούσε μέσα στη νύχτα στον ιερό χώρο…

Ξαφνικά ακούστηκε να προφέρει το όνομά του μια γλυκιά φωνή:

– Ιερώνυμε!

Ξαφνιάστηκε ο Όσιος… Κοίταξε παραξενεμένος γύρω του… Τίποτε…

Δεν υπήρχε κανείς.

– Ιερώνυμε! ξανακούστηκε η φωνή…

Ναι! Ερχόταν από την αγία Φάτνη… και έκανε την καρδιά του να τρέμει συγκλονισμένη.

– Ιερώνυμε, τι δώρο θα μου κάνεις απόψε στη γιορτή μου;

Ήταν πράγματι η γλυκιά φωνή του Ιησού.

Ξέσπασε σε λυγμούς ο Άγιος:

– Ώ! Κύριε, το ξέρεις ότι για Σένα τα άφησα όλα: το παλάτι του αυτοκράτορα, τα μεγαλεία της Ρώμης, τις ανέσεις.

Η καρδιά μου, η σκέψη μου, όλα σε Σένα είναι στραμμένα!

Τι άλλο μπορώ να Σου προσφέρω; Δεν έχω τίποτε!

– Και όμως, Ιερώνυμε, έχεις κάτι ακόμα που μπορείς και πρέπει να μου το προσφέρεις…

Αυτό θα με ευχαριστήσει πιο πολύ από όλα τα άλλα, και αυτό θέλω…

Έπεσε σε συλλογή ο Όσιος… Πέρασαν λίγα λεπτά και μετά τόλμησε να ψελλίσει:

– Κύριε, δεν βρίσκω κάτι… Πες μου, τι θα μπορούσα ακόμη να Σου προσφέρω και δεν μπορώ να το σκεφτώ;

Μεσολάβησε μικρό διάστημα σιγής και η φωνή του Χριστού ξανακούστηκε:

– Ιερώνυμε, τις αμαρτίες σου θέλω. Δώσε μου τις αμαρτίες σου!

– Τις αμαρτίες μου; Τι να τις κάνεις, Κύριε, τις αμαρτίες μου;

– Θέλω τις αμαρτίες σου για να σου τις συγχωρήσω, αφού γι’ αυτό ήρθα στον κόσμο, απάντησε ο Ιησούς και επικράτησε βαθιά σιωπή.

Συγκλονισμένος ο άγιος Ιερώνυμος άφησε τα δάκρυα του, δάκρυα ευγνωμοσύνης, να πλημμυρίσουν τον ιερό χώρο όλη τη νύχτα.

Άφησε και σε μας την έμπρακτη παραγγελία, να μη λησμονούμε κάθε Χριστούγεννα το ωραιότερο δώρο προς τον Σωτήρα μας, τη μετάνοια μας για τις αμαρτίες μας.
Αυτός είναι ο καλύτερος εορτασμός της μεγάλης εορτής…

(Περιοδικό «Ο ΣΩΤΗΡ», τ. 2057)

Μυστήριο αγάπης

Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος

Μέχρι τη σημερινή ημέρα ζήσαμε μέσα στην προσμονή της ελεύσεως του Σωτήρος κι αυτή η αναμονή έχει ήδη ευλογηθεί. Κάθε ερχομός προαναγγέλλεται, κάθε γιορτή θέλει την προετοιμασία της, βιώνεται εκ των προτέρων, και όσο πιο μακρά είναι η περίοδος αναμονής, τόσο πιο έντονη είναι η χαρά. Χαρά για την έλευση του Ηγαπημένου. Η προσμονή αυτή του Κυρίου είναι γραμμένη στα βάθη του είναι μας, της σάρκας μας, της ιστορίας μας, όλης της ανθρωπότητας. Μετά την έξωση από τον Παράδεισο, ο Αδάμ και η Εύα θρηνούν και η ανθρωπότητα ζει με τη νοσταλγία του χαμένου παραδείσου, όχι μόνο μιας ευτυχίας που δεν υπάρχει πια, αλλά κυρίως εκείνης της επικοινωνίας με το Θεό που ανήκει στο παρελθόν. Απόψε, νύχτα των Χριστουγέννων, η επικοινωνία που είχε διακοπεί αποκαθίσταται και ο κλεισμένος ουρανός είναι και πάλι ανοιχτός.

Ήδη ο προφήτης Ησαΐας οραματιζόταν τους ουρανούς να ανοίγουν: «Ω», έλεγε, «εάν άνοιγες τους ουρανούς, εάν κατέβαινες, θα έλιωναν ενώπιον του προσώπου σου τα όρη, όπως η φωτιά κατακαίει τα ξερόκλαδα!». Με πόση δύναμη το αναπολούσε, τι όνειρο, τι όραμα! Ο απερίγραπτος και ασύλληπτος Θεός, ο Θεός που δεν περιορίζεται από τίποτε, ο Ποιητής ουρανού και γης, που κατοικεί μέσα στο ανέσπερο φως, πώς θα μπορούσε να κατεβεί από τους ουρανούς; αν το έκανε, σίγουρα τα όρη θα έλιωναν μπροστά στο θέαμα, τίποτε δε θα μπορούσε να αντέξει την παρουσία του, το Πυρ της Θεότητός του, το Φως που τα μάτια δεν μπορούν ν’ αντικρίσουν! Το όραμα αυτό του Ησαΐα αποτελούσε την προσμονή των δικαίων και των αγίων της Παλαιάς Διαθήκης. Από τα βάθη της ταλαιπωρίας και της μοναξιάς του, απορριμμένος από τους ανθρώπους, ο δίκαιος Ιώβ φωνάζει: «Οἶδα γὰρ ὅτι ἀέναός ἐστιν ὁ ἐλκύειν μέλλων ἐπὶ τῆς γῆς […] Παρὰ γὰρ Κυρίου ταῦτα μοι συνετελέσθη» (Ιώβ 19, 25-26). Να η βεβαιότητα, που μέσα στην πιο σκληρή δοκιμασία εμφανίζεται ως η πιο ζωντανή πραγματικότητα. Παρά τα όποια λόγια των ψεύτικων φίλων του, στα βάθη του ο Ιώβ γνωρίζει ότι θα έρθει η μέρα που θα δει το Λυτρωτή του. Διότι ο Κύριος κατέβηκε στον Άδη και οι δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης Τον είδαν, όπως φαίνεται στην εικόνα «Ἡ εἰς Ἅδου Κάθοδος». Τον είδαν και Τον αναγνώρισαν, όταν το φως του φώτισε τα σκοτάδια του Άδη. Αυτή η νοσταλγία της κοινωνίας με το Θεό χρωματίζει ολόκληρη την εποχή της Παλαιάς Διαθήκης και ως εκ τούτου το λαό του Ισραήλ και όλη την ιστορία της ανθρωπότητας.

Να λοιπόν που στη Βηθλεέμ οι ουρανοί σχίζονται και οι άγγελοι αναγγέλλουν την κάθοδο του Θεού. Και όμως, τα όρη δε λιώνουν˙ ο κόσμος δεν κατακαίεται σαν ένα δεμάτι ξερόκλαδα. Ο Θεός έρχεται ανάμεσά μας, αλλά σαν ένας άγνωστος. Έρχεται σχεδόν χωρίς να γίνει αντιληπτός και μόνον όσοι παίρνουν το μήνυμα από τους αγγέλους γνωρίζουν τη θεία ταυτότητά του. Το αιώνιο Φως εισέβαλε στα βάθη της γης. Στην εικόνα της Γεννήσεως αναπαριστούμε με μαύρο χρώμα το σπήλαιο της Βηθλεέμ, ταυτίζοντάς το με το σπήλαιο όπου εναπέθεσαν τον Κύριο νεκρό κατά την Ταφή του. Σκοτεινός και μαύρος υπήρξε ο Τάφος του Χριστού πριν φωτιστεί από το αναστάσιμο φως. Παρόμοια και το σπήλαιο της Βηθλεέμ, είναι ένας χώρος σκοτεινός, που περιβάλλεται όμως από φως και δόξα.

Έρχεται λοιπόν ο Θεός να κατοικήσει «μετά των ανθρώπων», γίνεται νήπιο. Όπως διαβάζουμε στο Ευαγγέλιο του Ιωάννου, «ὁ Λόγος σαρξ ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν, καὶ ἐθεασάμεθα τὴν δόξαν αὐτοῦ, δόξαν ὡς μονογενοῦς παρὰ πατρός, πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας» (Ιω. 1, 14). Με τα λόγια της Μαρίας «Γένοιτό μοι κατὰ τὸ ρῆμά σου», ολόκληρη η ανθρωπότητα υποδέχεται το Θεό ως νεογέννητο, που έρχεται σήμερα στη Βηθλεέμ και στην Εκκλησία μας. Ολόκληρη η ανθρωπότητα υποδέχεται τον Κύριο ως Νυμφίο : «Ἰδοὺ ὁ νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός», όπως ψάλλουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα. Όλες αυτές οι εικόνες διαπλέκονται, συνδυάζονται, ενώνονται και επικαλύπτονται, καθώς πρόκειται πάντα για το ίδιο μυστήριο: Να, ήρθε ο Υιός του Θεού, ο Νυμφίος της Εκκλησίας, ο μέγας αναμενόμενος, ο Μοναδικός και Πολυαγαπημένος. Πρόκειται πάντα για το μυστήριο της συνάντησης, της υποδοχής και της ένωσης, το μυστήριο της άφατης επικοινωνίας Θεού και ανθρώπων, για το μυστήριο της Αγάπης.

Σήμερα γιορτάζουμε τον ερχομό του Κυρίου, έναν αδιάκοπο ερχομό: «Ἰδοὺ ἕστηκα ἐπὶ τὴν θύραν καὶ κρούω· ἐάν τις ἀκούσῃ τῆς φωνῆς μου καὶ ἀνοίξῃ τὴν θύραν, καὶ εἰσελεύσομαι πρὸς αὐτὸν καὶ δειπνήσω μετ᾿ αὐτοῦ καὶ αὐτὸς μετ᾿ ἐμοῦ» (Λποκ. 3, 20). Πόση γλυκύτητα και οικειότητα σ’ αυτά τα λόγια! «Αὐτὸς μετʾ ἐμοῦ καὶ ἐγὼ μετʾ αὐτοῦ». Πώς να μη λαχταρήσουμε αυτή την οικειότητα, πώς να μην επιθυμήσουμε να έρχεται Αυτός κοντά μας κι εμείς να μένουμε κοντά Του. Η Γέννησή Του σήμερα αυτή τη διπλή σχέση προαναγγέλλει: Ο Ιησούς γεννάται στη Βηθλεέμ, γεννάται στην καρδιά μου και εγώ γεννιέμαι εν Αυτώ. Ο Ιησούς μεγαλώνει κοντά στη Μητέρα του και στον Ιωσήφ, αυξάνει όμως και μέσα μου, κι εγώ οφείλω να αυξάνομαι εν Αυτώ. Ο Ιησούς πεθαίνει και ανίσταται, κι εγώ κατά το πρότυπό Του πεθαίνω και ανίσταμαι εν Αυτώ, ώστε ό,τι είναι αμαρτία να πεθάνει μέσα μου και ο καινός άνθρωπος να αυξάνει και να ακτινοβολεί μέσα στην Ανάσταση.

Τελειώνοντας, θα ήθελα απλά να ευχηθώ η λαχτάρα για το Θεό που ενυπάρχει σ’ ολόκληρο το μυστήριο της πίστης μας, αυτή η λαχτάρα να νιώθουμε την παρουσία Του και να μετέχουμε σ’ Αυτόν, να μας καταφλέξει αληθινά, να κάνει να λιώσουν οι καρδιές μας όπως λιώνουν τα όρη στην παρουσία του Θεού. Ας γίνει να συντριβεί η καρδιά μας από αγάπη γι’ Αυτόν, η δική Του αγάπη ας είναι πάντοτε τόσο παρούσα μέσα μας, τόσο θερμή, ώστε να κατακάψει τον κόσμο με τη φλόγα της. Γι’ αυτό ο Κύριος προσευχήθηκε: «Πῦρ ἦλθον βαλεῖν ἐπὶ τὴν γῆν, καὶ τί θέλω εἰ ἤδη ἀνήφθη!» (Λουκ. 12, 49). Αυτό είναι το μυστήριο της Γεννήσεως, αυτό είναι το δώρο του Θεού, αυτή είναι η φωτιά της αγάπης Του, που ανάβει και καταφλέγει τον κόσμο. Αμήv.

Εξαποστειλάριον
Ἐπεσκέψατο ἡμᾶς ἐξ ὕψους ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, ἀνατολὴ ἀνατολῶν˙ καὶ οἱ ἐν σκότει καὶ σκιᾷ, εὕρομεν τὴν ἀλήθειαν, καὶ γὰρ ἐκ τῆς Παρθένου ἐτέχθη ὁ Κύριος.

(Boris Βobrinskoy, "Ζήσε τα Χριστούγεννα", μετάφραση Αγγελική Κυριαζή, 1η εκδ., Αθήνα, Ακρίτας, 2007)

Χριστὸς γεννᾶται [1]

Γέροντα, μετά την Αγρυπνία των Χριστουγέννων δεν κοιμόμαστε;

– Χριστούγεννα και να κοιμηθούμε! Η μητέρα μου έλεγε: «Απόψε μόνον οι Εβραίοι κοιμούνται». Βλέπεις, την νύχτα που γεννήθηκε ο Χριστός οι άρχοντες κοιμόνταν βαθιά, και οι ποιμένες «ἀγραυλοῦσαν»[2]. Φύλαγαν τα πρόβατα την νύχτα παίζοντας την φλογέρα. Κατάλαβες; Οι ποιμένες που αγρυπνούσαν είδαν τον Χριστό.

– Πώς ήταν, Γέροντα, το σπήλαιο;

– Ήταν μια σπηλιά μέσα σε έναν βράχο και είχε μια φάτνη· τίποτε άλλο δεν είχε. Εκεί πήγαινε κανένας φτωχός και άφηνε τα ζώα του. Η Παναγία με τον Ιωσήφ, επειδή όλα τα χάνια ήταν γεμάτα και δεν είχαν που να μείνουν[3], κατέληξαν σε αυτό το σπήλαιο. Εκεί ήταν το γαϊδουράκι και το βοϊδάκι, που με τα χνώτα τους ζέσταναν τον Χριστό! «Ἔγνω βοῦς τὸν κτησάμενον καὶ ὄνος τὴν φάτνην τοῦ κυρίου αὐτοῦ»[4], δεν λέει ο Προφήτης Ησαΐας;

– Σε ένα τροπάριο, Γέροντα, λέει ότι η Υπεραγία Θεοτόκος βλέποντας τον νεογέννητο Χριστό, «χαίρουσα ὁμοῦ καὶ δακρύουσα» αναρωτιόταν: «Ἐπιδώσω σοι μαζόν, τῷ τὰ σύμπαντα τρέφοντι, ἢ ὑμνήσω σε, ὡς Υἱὸν καὶ Θεόν μου; ποίαν εὕρω ἐπὶ σοὶ προσηγορίαν;»[5].

– Αυτά είναι τα μυστήρια του Θεού, η πολύ μεγάλη συγκατάβαση του Θεού, την οποία δεν μπορούμε εμείς να συλλάβουμε!

– Γέροντα, πώς θα μπορέσουμε να ζήσουμε το γεγονός της Γεννήσεως, ότι δηλαδή ο Χριστός «Σήμερον γεννᾶται ἐκ Παρθένου»[6];

– Για να ζήσουμε αυτά τα θεία γεγονότα, πρέπει ο νους να είναι στα θεία νοήματα. Τότε αλλοιώνεται ο άνθρωπος. «Μέγα καὶ παράδοξον θαῦμα τετέλεσται σήμερον»,[7] ψάλλουμε. Άμα ο νους μας είναι εκεί, στο «παράδοξον», τότε θα ζήσουμε και το μεγάλο μυστήριο της Γεννήσεως του Χριστού.

Εγώ θα εύχομαι η καρδιά σας να γίνη Αγία Φάτνη και το Πανάγιο Βρέφος της Βηθλεέμ να σας δώση όλες τις ευλογίες του.

[1] Ειρμός και Καταβασία της α ωδής του πρώτου κανόνος της εορτής των Χριστουγέννων.
[2] Βλ. Λουκ. 2, 8.
[3] Βλ. Λουκ. 2, 7.
[4] Ησ. 1, 3.
[5] Τρίτον στιχηρόν προσόμοιον Εσπερινού 24ης Δεκεμβρίου.
[6] Δοξαστικόν της Θ Ώρας της εορτής των Χριστουγέννων.
[7] Πρώτον στιχηρόν ιδιόμελον αποστίχων της εορτής των Χριστουγέννων.

(Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, (2012), "Περί Προσευχής" – Λόγοι Στ΄, εκδ. Ιερού Ησυχαστηρίου Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος Σουρωτή Θεσσαλονίκης)

Χριστέ μου, Φως του κόσμου, πόσο πολύ λαχταράει η ψυχή μου τη Γέννηση Σου! Να μου δώσεις πνοή από την πνοή Σου και να ξαναγεννηθώ κι εγώ μαζί Σου. Σε καρτερώ με ψυχή που λιμοκτονεί από την έλλειψη Σου, με καρδιά έτοιμη να παραδοθεί σε Σένα… σε Σένα που ποτέ δεν με διέψευσες, σε Σένα Κύριε, τη μοναδική Αλήθεια σε έναν κόσμο που τόσο αγαπάει το ψεύδος και την υποκρισία!
Κάθε γέννηση ενός παιδιού σημαίνει, Κύριε, ότι ελπίζεις ακόμα στους ανθρώπους. Πόσο μάλλον η δική Σου Γέννηση! Γεννήθηκες Θεέ μου πριν 2020 χρόνια σε έναν κόσμο αφιλόξενο. Γεννήθηκες για να τον αλλάξεις. Όμως κι αν έδωσες το Αίμα Σου γι’ αυτόν, εμείς ακόμα Σε διώχνουμε, Σε χλευάζουμε, Σε φοβόμαστε. Δεν Σε αγαπάμε! Αυτή είναι μόνιμα η μεγάλη μου θλίψη που δε μου φεύγει ποτέ. Που κι εγώ δεν Σ’ αγαπάω όπως Σου αξίζει. Είμαι αχάριστος και άδικος. Το μόνο που έχω το θράσος να Σου ζητήσω, Χριστέ μου, είναι να με κάνεις δικό Σου, να Σε αγαπήσω με όλη μου την καρδιά, να ζω για Σένα! Τότε μόνο θα είμαι χαρούμενος. Αν Σ’ αγαπώ με όλη μου την καρδιά! Και ό,τι ζητώ για μένα, το ζητώ και για τ’ αδέλφια μου που είμαστε ένα σώμα και που τα έχω μέσα στην καρδιά μου. Να Σε αγαπήσουμε με όλη τη δύναμη της ψυχής μας και της καρδιάς μας και της διάνοιας μας!
Αν δεν το κάνουμε τώρα πότε θα το κάνουμε; Το καράβι μας γέμισε νερά. Μακάρι η Γέννηση Σου, Χριστέ μου, στις καρδιές μας, να μας ξαναγεννήσει όλους μαζί Σου και τα διδάγματα Σου να τα εφαρμόσουμε σε βάθος και όχι επιφανειακά, όπως τώρα. Τα βλέπεις, Κύριε, τα σχέδια των ανθρώπων που Σε μισούν. Βλέπεις και τη δική μας την κατάντια. Σίγουρα όμως θα βλέπεις και αγνές ψυχές που πάντα έχεις φυλαγμένες. Γι’ αυτές τις λίγες ψυχές ανανεώνεις την Αγάπη Σου και μας γεμίζεις ελπίδα! Βοήθησε μας, Κύριε Ιησού Χριστέ, το Όνομα Σου, όταν το προφέρουμε να το σεβόμαστε και όχι να κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας, φώτισε μας να κατανοήσουμε σε βάθος και από την αρχή έννοιες που συνέχεια έχουμε στο στόμα μας, όπως ‘αγάπη’, ‘πίστη’, ‘προσευχή’, ‘ταπείνωση’ και να μην τις ευτελίζουμε με τη ζωή μας. Ενίσχυσε, Κύριε, την Εκκλησία Σου να κάνει τη μεγάλη επανεκκίνηση!
Έλα, Κύριε, να γεννηθείς στις καρδιές μας και στη δική μου φτωχή καρδιά. Κάνε, Κύριε, το θαύμα Σου και σώσε με από την κόλαση της φιλαυτίας μου. Εσύ είσαι, Κύριε, η ελπίδα, ο στολισμός και η αξία του κόσμου! Σε ευχαριστούμε που παρά την εμμονή μας στην αναξιότητα, Εσύ ακόμα μας καταδέχεσαι! Σε ευχαριστώ που με δίδαξες ότι είσαι η μόνη μας ελπίδα!
Σε περιμένω Χριστέ μου!(Κ.Δ.Κ)