Αυξομείωση μεγέθους γραμμάτων.
Κείμενα (blog) - Ιερός Ναός Αγίου Σώστη Νέας Σμύρνης
58. Σε τι συνίσταται το τριαδολογικό πρόβλημα; Στη διαφύλαξη της ενότητας του χριστιανικού Θεού, δηλαδή στη σωστή σχέση των προσώπων προς τη θεία ουσία, ώστε να υπάρχει ένας μόνο Θεός και όχι τρεις, και στη σωστή σχέση των θείων προσώπων προς άλληλα. Το ζήτημα αυτό είναι αρκετά δύσκολο. Στην αρχαία Εκκλησία έγιναν πολλές προσπάθειες ερμηνείας του δόγματος, μερικές από τις οποίες κατέληξαν σε αίρεση. (Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 80)
57. Πώς μπορεί να προσεγγίσει κανείς το δόγμα του Τριαδικού Θεού; Η περί τριαδικού Θεού διδασκαλία αποτελεί το κορυφαίο δόγμα της ορθόδοξης πίστεως. Είναι αλήθεια μυστηριακή, υπερβαίνουσα απόλυτα την ανθρώπινη κατάληψη. Ο ανθρώπινος λόγος με την όποια ιδιοσυστασία και την ποιότητά του, αδυνατεί να την προσεγγίσει. Ούτε υπάρχει κτιστή αναλογία που να την εκφράσει. Τόσο ο σοφός πιστός όσο και ο αμαθής βρίσκονται σε ίση απόσταση από το μέγεθος της θείας απειρίας. Μόνο με τη φωτισμένη πίστη μπορούμε κάπως να προσεγγίσουμε το απερινόητο μυστήριο. Αλλά και προσεγγίζοντάς το νιώθουμε να χανόμαστε στον ωκεανό της θείας ακαταληψίας. Το μόνο που αισθανόμαστε…
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ’ ΤΡΙΑΔΟΛΟΓΙΑ 56. Ποια είναι στον πυρήνα της η περί Θεού διδασκαλία της ορθόδοξης πίστης; Ο Θεός της ορθόδοξης πίστεως είναι ένας στην ουσία και τριαδικός στις υποστάσεις. Δεν έχει την «πενία» θεότητας του Θεού του Ιουδαϊσμού, ο οποίος καμιά διάκριση δεν δέχεται στη θεότητα, ούτε πάλι την πολλότητα θεών της αρχαίας ειδωλολατρίας, στην οποία είναι άγνωστη η ενότητα της ουσίας του Θεού. Ο χριστιανικός Θεός βρίσκεται στο μέσο των δύο αυτών ακροτήτων. Είναι και ένας (ουσία) και τρεις (υποστάσεις). Είναι Θεός τριαδικός. Η μία ουσία του Θεού, αόρατη και ακατάληπτη, πληρούται ισομερώς και στα τρία πρόσωπα της Αγίας…
55. Τι λέγει περί των ακολουθιών του προπατορικού αμαρτήματος ο Προτεσταντισμός; Και του συστήματος αυτού οι σχετικές αντιλήψεις προσδιορίζονται από τα περί αρχέγονης καταστάσεως και δικαιοσύνης διδάγματα αυτών. Την αρχέγονη δικαιοσύνη οι Προτεστάντες δεν φέρουν σε εσωτερική μόνο σχέση και οργανικό σύνδεσμο με το «κατ’ εικόνα», αλλά την ταυτίζουν πλήρως με την πνευματική φύση του ανθρώπου. Ορθώς βέβαια εκδέχονται το προπατορικό αμάρτημα κατά τις δύο βασικές του όψεις, αρνητική και θετική, άφ’ ενός μεν ως απώλεια των δώρων της αρχέγονης δικαιοσύνης, άφ’ έτέρου δε ως διαφθορά και μολυσμό του έσω ανθρώπου. Η ταύτιση όμως αρχέγονης δικαιοσύνης και εικόνος τους οδηγεί…
54. Ποιες είναι οι ακολουθίες του προπατορικού αμαρτήματος κατά τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία; Ο σαφής καθορισμός της σχετικής διδασκαλίας της Ρωμαϊκής Εκκλησίας δεν είναι πάντα ευχερής, δεδομένης της ποικιλίας αναχρώσεων στη θεολογική σκέψη πολλών από τους διδασκάλους της. Πάντως τις ακολουθίες του προπατορικού αμαρτήματος πρέπει να συσχετίσουμε προς τα περί πρώτης καταστάσεως και αρχέγονης δικαιοσύνης διδάγματα της λατινικής Εκκλησίας. Όπως στα προηγούμενα σημειώσαμε, στην καθαρά φύση του προπάτορα στον παράδεισο (Status naturae purae) υπήρχαν αντίρροπες και αντιμαχόμενες ορέξεις και ορμές (σαρκικές και ψυχικές), τις οποίες εξισορροπούσε η παρουσία των υπερφυσικών δώρων της χάριτος, που σαν σκοπό είχαν να ηρεμούν τον άνθρωπο…
53. Ποιες ήταν οι ακολουθίες της αδαμικής παραβάσεως; Στο σημείο αυτό υπάρχουν σημαντικές διαφορές στη διδασκαλία των Εκκλησιών, τις οποίες προσδιορίζουν κατά κανόνα τα περί πρώτης καταστάσεως και αρχέγονης δικαιοσύνης διδάγματα αυτών. Κατά την ’Ορθόδοξη Εκκλησία, δεδομένης της διδασκαλίας της ότι η αρχέγονη δικαιοσύνη (τα δώρα της χάριτος με τα οποία κόσμησε την πρωτόκτιστη φύση ο Θεός) δεν ήταν απλή εξωτερική προσθήκη αλλά σύνδεσμος εσωτερικός και οργανικός με το «κατ’ εικόνα» στον άνθρωπο, η αμαρτία του Αδάμ από τη μια μεριά γύμνωσε τη φύση από τα πνευματικά δώρα της χάριτος (αφάνισε δηλ. την αρχέγονη δικαιοσύνη), κι από την άλλη αμαύρωσε…
52. Η Θεοτόκος Μαρία ήταν ελεύθερη του προπατορικού αμαρτήματος; Όχι. Ως πραγματική απόγονος του Αδάμ, συλληφθείσα και γεννηθείσα από φυσικούς γονείς (Ιωακείμ και Άννα), όπως και οι λοιποί άνθρωποι, συνέχεται στη φυσική ρίζα του γενάρχη, του οποίου κληρονομεί τη φθαρμένη φύση. Η Παρθένος Μαρία δεν αποτελεί εξαίρεση στον καθολικό νόμο κληρονομιάς της αδαμικής παραβάσεως. Το αντίθετο θα κατάστρεφε την αλήθεια της ανθρώπινης φύσεώς της και θα μείωνε τη συμβολή της στο λυτρωτικό έργο του Υιού της.Και αληθεύει μεν ότι στην Ορθόδοξη Εκκλησία η Μητέρα του Χριστού προσαγορεύεται «Παναγία», «Πανάχραντος», «Πανάμωμος» κ.τ.ο.· αυτό όμως δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι συνελήφθη από…
51. Εξαιρείται κανείς από το κληρονομικό αμάρτημα του Αδάμ; Κανείς. Όλοι κληρονομούν την αμαρτωλή φύση του Αδάμ και αυτοί ακόμη που γεννήθηκαν από γονείς, οι οποίοι δια του βαπτίσματος απέβαλαν την προγονική αμαρτία, Τα τέκνα δεν κληρονομούν τη φύση των γονέων τους, αλλά μέσω αυτής κληρονομούν τη φύση του Αδάμ που είναι η ρίζα του ανθρώπινου γένους. Περί της καθολικής αμαρτωλότητος της φύσεως έχουν προσωπική πείρα όλοι ανεξαίρετα οι άνθρωποι, περί αυτής δε μαρτυρεί η πνευματική πείρα και η ιστορία των ανθρώπων. Εξαίρεση υπάρχει μόνο μία: Ο Χριστός. Ο ενανθρωπήσας Υιός του Θεού δεν ήταν απλός άνθρωπος, αλλά Θεάνθρωπος. Αφού…
50. Πώς καταλογίζεται η ενοχή του προπατορικού αμαρτήματος στους απογόνους του Αδάμ; Είτε καταλογίζεται η προσωπική ένοχή του Αδάμ είτε η ένοχή της μολυσμένης φύσεως του προπάτορα. Ο πρώτος καταλογισμός δημιουργεί δυσεπίλυτα προβλήματα. Καλά, ο Αδάμ αμάρτησε γιατί έτσι θέλησε. Δικαίωμά του ήταν, αμάρτησε ελεύθερα και τιμωρήθηκε δίκαια. Εγώ όμως, ως άτομο ξεχωριστό και ελεύθερο, που έζησα τόσες χιλιάδες χρόνια μετά τον προπάτορα, γιατί να κληρονομώ την προσωπική ένοχή εκείνου; Αυτό δεν αντιβαίνει προς την ιδέα της αμαρτίας και της ένοχης, η οποία εκεί μόνον καταλογίζεται όπου υπάρχει η ελεύθερη επιλογή και ενέργεια του λογικού δημιουργήματος; Και πώς ο δίκαιος…
48. Αφού ο Θεός προεγνώριζε την πτώση του Αδάμ, γιατί δεν τον εμπόδισε αλλά τον άφησε να πέσει στην καταστροφή; Το ερώτημα μας βάζει δύσκολα. Βάζει σε μια άχαρη προσπάθεια εμάς, τα μικρά και ελάχιστα πλάσματα, να εισχωρήσουμε με το πενιχρό μυαλό που διαθέτουμε στο βάθος της άπειρης θείας βουλής και να εξερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η τριαδική θεία ενέργεια. Το τελευταίο δεν είναι για μας, αλλ΄ είναι προσωπική υπόθεση του Θεού. Ο Θεός λειτουργεί όπως θέλει —όχι φυσικά αυθαίρετα— και δεν δίνει λογαριασμό σε κανέναν. Μόνο ο ίδιος γνωρίζει πώς λειτουργεί η άπειρη φύση του και…