Περί υπομονής – Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως

Η υπομονή είναι η ηθική δύναμη που κατευνάζει τα θλιβερά συναισθήματα, τα οποία αναπτύσσονται στην καρδιά του ανθρώπου και καταπραΰνει τους πόνους που προκαλούν τα βάσανα.

Η υπομονή είναι αρετή, αφού υπάρχει ως καρπός της ελπίδας προς τον Θεό. Η θλίψη οδηγεί στην υπομονή, η υπομονή στον δοκιμασμένο χαρακτήρα, ο δε δοκιμασμένος χαρακτήρας στην ελπίδα. Κι η ελπίδα τελικά δεν απογοητεύει. Η υπομονή είναι η πρώτη των αρετών, διότι μ’ αυτή επιβραβεύεται η σωτηρία. «Ο δε υπομείνας εις τέλος, ούτος σωθήσεται» (Μτ. ι΄ 22). Στην υπομονή βρίσκεται η σωτηρία των ψυχών. Ο Χρυσόστομος λέει τα εξής για την υπομονή: «Η υπομονή είναι η ρίζα όλων των αγαθών, μητέρα της ευσέβειας, κλάδος της ευφροσύνης, καρπός αμάραντος, πύργος ακαταμάχητος, λιμάνι που δεν ταράζεται από τις τρικυμίες». Και αμέσως: «Τίποτα δεν είναι ισάξιο της υπομονής, αλλά αυτή υπάρχει βασίλισσα των αρετών, θεμέλιο των κατορθωμάτων, λιμάνι ακύμαντο, ειρήνη μέσα στον πόλεμο, γαλήνη στον κλυδωνισμό, ασφάλεια στις εχθρικές επιβουλές. Αυτόν που την κατέκτησε, τον έκανε στερεότερο και από το διαμάντι. Αυτή ούτε όπλα επιθετικά, ούτε παραταγμένα στρατόπεδα, ούτε μηχανές που κινούνται εναντίον της, ούτε τόξα, ούτε δόρατα, ούτε αυτό το στρατόπεδο των δαιμόνων, ούτε οι φοβερές φάλαγγες των εχθρικών δυνάμεων, ούτε αυτός ο Διάβολος με όλη του την παραταγμένη στρατιά και δολιότητα, μπορούν να παραβλάψουν». Και αμέσως: «Βασίλισσα των αγαθών είναι η υπομονή και κορωνίδα των στεφάνων».

Ο δε Κύριλλος της Αλεξανδρείας προσθέτει: «Η υπομονή είναι πρόξενος και προάγγελος κάθε αγαθού σε μας· ο δρόμος για την προκοπή· τροφός της ελπίδας στον αιώνα τον μέλλοντα».

Η υπομονή διδάσκει να υπομένουμε με γενναιότητα τα παθήματα· αποβαίνει γύμνασμα φιλοσοφίας και διδάσκαλος της αρετής.

Το όνομα της υπομονής είναι όνομα πολλών ιδρώτων και πολλής καρτερίας.

(Απόσπασμα από το βιβλίο: «Το γνώθι σαυτόν – κείμενα αυτογνωσίας» – Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, Εκδόσεις Άθως, Σεπτέμβριος 2014, σ. 115-116)

Πιστεύω στο Χριστό, τον αγαπώ μέσα μου· η Εκκλησία δεν μου χρειάζεται!

Πατήρ Νικόλαος

Σήμερα με ρώτησε ένα παιδί Ε΄ Δημοτικού σε μία διαδικτυακή ομιλία: «Πώς γίνεται, πάτερ, κάποιος άγιος;». Συγκινήθηκα με την ερώτηση. Τι να απαντήσεις σε ένα παιδάκι γρήγορα και απλά; Απάντησα: «Με δύο αγάπες! Αν αγαπάς πολύ το Χριστό και τους ανθρώπους». Θεωρώ ότι για ένα παιδί, αυτή η απάντηση είναι πληρέστατη και πολύ καλή και αληθινή. Αλλά για εμάς, ΟΧΙ! Λείπει κάτι ΒΑΣΙΚΟΤΑΤΟ. Η σχέση με την Εκκλησία!

Στο παιδί δεν υπήρχε λόγος να το πω στο λίγο χρόνο που είχα. Αλλά στους μεγάλους υπάρχει ΛΟΓΟΣ ΣΟΒΑΡΟΤΑΤΟΣ. Διότι σήμερα το σύνθημα, το σλόγκαν, η κυριαρχούσα άποψη γύρω μας, παντού, είναι: ΝΑΙ ΣΤΟ ΧΡΙΣΤΟ, ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ! Πιστεύω στο Χριστό, τον αγαπώ (!;), αλλά αυτό το έχω μέσα μου! Με την Εκκλησία και τους ιερείς δεν θέλω πολλά πολλά, ούτε θεωρώ ότι ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ. Η πίστη, ο Χριστός είναι μέσα μας. Δεν χρειάζονται παπάδες, Λειτουργίες, εκκλησίες και τυπικά και τελετουργίες. Αυτά τα έκαναν οι άνθρωποι…!

Αυτή, ίσως, είναι η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΑΓΙΔΑ του Διαβόλου στο σύγχρονο κόσμο! Διότι αφού η Εκκλησία είναι το «νοσοκομείο» του Χριστού, λέει ο Διάβολος: «άστον να πιστεύει στο Χριστό, όπως του αρέσει, αρκεί να μην πάει στο νοσοκομείο να γίνει καλά. Ας αγαπά και ας πιστεύει όσο, όπως θέλει. Θα παραμείνει άρρωστος…». Αν σκεφτείτε την απάντηση που έδωσα στο παιδί, μπορεί να την εφαρμόσει και ένας αιρετικός, ένας σχισματικός, ένας οπαδός του New Age, ένας μασώνος, ένας που πιστεύει στο Χριστό μέσω οποιασδήποτε θρησκείας, ένας «Χριστιανός» ίσως αλλά με εντελώς κοσμικό πνεύμα ο οποίος δεν «πατά το πόδι του» στην Εκκλησία γενικώς, ή και την περιφρονεί ή και δεν του αρέσει. Αγαπά, ίσως, κατά την δική του κρίση, το Χριστό και τους ανθρώπους! Δεν φτάνει;

Θα γίνει άγιος αν δεν είναι ζωντανό μέλος της Εκκλησίας; Όχι βέβαια. Ούτε καν θα σωθεί αν δεν έχει επαφή με την Εκκλησία, η οποία φανερώνεται φυσικά και βιώνεται στα ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, διότι ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ, αφού η Εκκλησία Του είναι το Σώμα Του παρατεινόμενο στους αιώνες και εμείς τα μέλη!

Το να λέει κάποιος ΝΑΙ στο Χριστό, ΟΧΙ στην Εκκλησία και τους ιερείς, είναι σαν να λέει ΝΑΙ στην Ιατρική, ΟΧΙ στα νοσοκομεία και τους γιατρούς, ναι στην νομική, όχι στα δικαστήρια και τους δικηγόρους και δικαστές, ναι στην παιδεία, όχι στους δασκάλους και τα σχολεία. Ναι στον αθλητισμό, όχι στα γήπεδα και τους προπονητές.

Τον Χριστό από την Εκκλησία τον μάθαμε! Χριστιανοί από το Βάπτισμα της Εκκλησίας γίναμε. Την Καινή Διαθήκη από την Εκκλησία την πήραμε που την έγραψε και την διατήρησε ανόθευτη! Υπάρχει Χριστός χωρίς την Εκκλησία Του; Κεφαλή χωρίς το Σώμα της;

Να γιατί έλεγε ο όσιος Πορφύριος: «το σπουδαίο είναι να μπούμε στην Εκκλησία… Όποιος μπαίνει στην Εκκλησία σώζεται, γίνεται αιώνιος… Η Εκκλησία είναι ο επί γης Παράδεισος». Και ο άγιος Κυπριανός Καρχηδόνος: «Αυτός που δεν έχει την Εκκλησία ως Μητέρα του, ούτε τον Θεό μπορεί να έχει ως Πατέρα του. Όσο μπόρεσε να σωθεί από τον κατακλυσμό όποιος ήταν έξω από την κιβωτό, άλλο τόσο μπορεί να σωθεί όποιος είναι έξω από την Εκκλησία».

Στην εποχή μας το μεγαλύτερο πρόβλημα, η χειρότερη παγίδα για τη σωτηρία των ανθρώπων, είναι η ΑΠΟΣΥΝΔΕΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ, η «σχέση» με το Χριστό χωρίς την Εκκλησία, η αυτονόμηση των ανθρώπων, η ιδιωτικοποίηση της πίστης, η υποκειμενική σωτηρία και θεραπεία. Αυτή είναι η επικρατούσα μόδα στον κόσμο.

Η απάντηση που έδωσα στο παιδί μοιάζει τέλεια. Ίσως για τη δική του ηλικία… Είναι όμως επικίνδυνα ΕΛΛΙΠΗΣ, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ για όλες τις άλλες ηλικίες. Σαν να του είπα: «Να αγαπάς την Ιατρική και τους αρρώστους!». Και αυτό στην πράξη πώς, πού βιώνεται; Χωρίς τους γιατρούς και τα νοσοκομεία; Μέσα μου; Στο μυαλό μου; Στην καρδιά μου; Όπως εγώ θέλω και καταλαβαίνω;… Όχι βέβαια. Στην Α΄ Γυμνασίου θα απαντήσω αλλιώς στο παιδί πριν να είναι αργά και μείνει μόνο στην αγάπη ή και την πίστη, εντελώς υποκειμενική, νοθευμένη και αμφιλεγόμενη, βεβαίως, και αυτή!

«Πώς γίνεται, πάτερ, κάποιος άγιος;». Θα του απαντήσω: «Όχι μόνο για να γίνεις άγιος, αλλά και για να σωθείς πρέπει να είσαι ζωντανό μέλος της Ορθοδόξου Εκκλησίας, μετέχοντας σωστά στα Μυστήριά Της, και να το εκδηλώνεις αγαπώντας με ΟΛΗ ΣΟΥ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ το Χριστό και τους ανθρώπους! Όχι μόνο δηλαδή, «Αγάπα τον πατέρα και τα αδέλφια σου», αλλά αγάπα τους ζώντας ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ, ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, διότι έξω από το σπίτι δεν βιώνεται η αγάπη. Αν την «κοπανήσεις», «δεν πατάς το πόδι σου» στο σπίτι, πώς θα τους αγαπάς, πού, πότε; Αυτή είναι η ολοκληρωμένη σωτήρια απάντηση, όχι η δική μου, αλλά των αγίων και του Ευαγγελίου. Το αν θα σωθούν οι «εκτός Εκκλησίας», αυτό είναι θέμα του Θεού, όχι δικό μας. Εμείς έχουμε χρέος να απαντάμε, με όσα μας είπε ο Κύριος να λέμε. Τα άλλα τα ξέρει Εκείνος, ως Καρδιογνώστης και Φιλάνθρωπος, τι θα κάνει…

Ύμνος στον Άγιο Συμεών τον Θεοδόχο

Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Όταν ο χειμώνας συνάντησε την άνοιξη
ο πρεσβύτης Συμεών ευτύχησε:
Συνάντησε τον Έναν, τον πολυαναμενόμενο,
Αυτόν για τον οποίον οι προφήτες προφήτευσαν,
την Κιβωτό όλων των ουράνιων θησαυρών,
τον είδαν τα μάτια του Συμεών, ως Βρέφος αρτιγέννητο.

Ο Συμεών τότε προφήτευσε και είπε:
«Νυν απολύεις τον δούλον σου, Δέσποτα-
Ιδού Αυτός κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών».
Έτσι μίλησε το πνεύμα –
η προφητεία του δίκαιου πρεσβύτη εκπληρώθηκε:

Ο Ιησούς έγινε το μέτρο και ο κανόνας, η πηγή της ευτυχίας, της
ειρήνης και της χαράς, αλλά και σημείον Αντιλεγόμενων: ο στόχος
αντιπαλοτήτων και φιλονικιών.
Άλλον άνθρωπο ανιστά και άλλον Ανατρέπει Εκείνος.
Τον Παράδεισο και τον Άδη Εκείνος ανοίγει στους Ανθρώπους. Άς
επιλέξει ο καθένας ότι λέει η καρδιά του.
Στον Παράδεισο με τον Χριστό!

Αυτή είναι η επιθυμία της καρδιάς μας.

(Αγίου Νικολάου Βελομίροβιτς, Ο Πρόλογος της Αχρίδας, Μήνας Φεβρουάριος εκδ. Άθως)

δύναμις παρ' αυτού εξήρχετο
Λουκά στ΄ 19. 

Ήταν συγκλονιστική εμπειρία για τους αδυνάτους ανθρώπους το άγγιγμα του Ιησού. Μια δύναμις τους διαπερνούσε, θεραπεύοντάς τους. Ο Ιησούς ήταν μια πηγή η οποία διοχέτευε δύναμι σ’ όποιον τον άγγιζε... Μόλις η αιμορροούσα έψαυσε το ιμάτιο του Ιησού θεραπεύθηκε. «Ευθέως εξηράνθη η πηγή του αίματος αυτής». Σαν ηλεκτρικό ρεύμα την διεπέρασε η δύναμις του Χριστού και τη θεράπευσε (Μαρκ. ε' 29).
Ήταν ακόμη τα πρώτα χρόνια της δράσεως του Ιησού. Ο κόσμος γεμάτος μεσσιανική αισιοδοξία κατέφευγε κοντά του, σαν τα διψασμένα ελάφια. Τον άκουγαν, τον έβλεπαν, τον άγγιζαν, έσβηναν τη δίψα της ψυχής των κι έφευγαν από κοντά του φωτισμένοι και θεραπευμένοι. Τί ωραία χρόνια! Η δύναμις του Αγίου Πνεύματος, που είχε πληρώσει την ύπαρξί του, εκδηλωνόταν συνεχώς και πραγματοποιούσε «σημεία» θαυμαστά και πρωτοφανή. Ο Ιησούς είχε πια αναδειχθή έργω και λόγω ο Μεσσίας. Η βασιλική του ρομφαία (Ψαλμ. 44, 4) του έδινε συνεχώς καινούργιες νίκες. Όλα έδειχναν, ότι το έργο της σωτηρίας του ανθρώπου θα κερδιθή με την «μάχαιραν του Πνεύματος ο έστι ρήμα Θεού»(Εφεσ. στ' 7).
Αυτή την εποχή η δύναμις του Ιησού είχε φθάσει στο κατακόρυφο. Όχι μόνο ο ίδιος ήταν γεμάτος δύναμι, αλλά η δύναμίς του υπερχείλιζε και χυνόταν προς τα έξω. Ο Ιησούς είχε κάθε λόγο να πιστεύη και να ελπίζη, ότι το έργο του θα το φέρη εις πέρας με τη δύναμι του Πνεύματος.

ηγαλλιάσατο τω πνεύματι
Λουκά ι’ 21

Είναι από τις λίγες στιγμές που ένοιωσε ο Ιησούς επί της γης. Εβδομήντα μαθηταί του —ένας ολόκληρος στρατός σωτηρίας— γυρίζουν γεμάτοι ενθουσιασμό για την αποτελεσματικότητα του έργου τους, δηλώνοντας στον Κύριο, ότι «και τα δαιμόνια υποτάσσεται ημίν εν τω ονόματί σου». Ο Ιησούς θα μπορούσε να χειροκροτήση, ακούοντας την ενθαρρυντική αυτή αναφορά, που είναι το πρώτο ανακοινωθέν νίκης της Εκκλησίας του. Προτιμάει όμως να δοξολογήση τον Πατέρα του και να μακαρίση τους μαθητάς του.
Το ξεκίνημα της Εκκλησίας ήταν γεμάτο ελπίδες και ενθουσιασμούς. Οι μαθηταί αυξάνονταν. Σήκωναν ψηλά τη σημαία του Χριστού και άρχιζαν να κερδίζουν νίκες, τη μια μετά την άλλη. Ο Ιησούς σκιρτούσε και στο πρόσωπό του διαγραφόταν η χαρά. Ένοιωθε σίγουρος για την τελική και ολοκληρωτική νίκη. «Πάντα μοι παρεδόθη υπό του Πατρός μου» δήλωσε, γεμάτος ικανοποίησι, την ώρα εκείνη. Η στρατηγική όμως του ουράνιου Αρχηγού του αγώνος της σωτηρίας του ανθρώπου ήταν διαφορετική: «Δια της αποτυχίας του Σταυρού η νίκη». Αυτή την πρωτοφανή στρατηγική θα την απεκάλυπτε ο Πατήρ στον αρχιστράτηγο Ιησούν στην κατάλληλη στιγμή.

«Ώσπερ πατήρ αγαθός παίδας ιδών κατορθώσαντάς τι, ούτω και Σωτήρ αγάλλεται, ότι τοιούτων αγαθών ηξιώθησαν οι απόστολοι» (Υ Λ 315).

(Επισκόπου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, «Εκείνος» Ο Ιησούς Χριστός, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 106-107)

108. «Ταύτα αυτού ενθυμηθέντος, ιδού άγγελος Κυρίου» (Ματθ. α΄20)

Τρία πράγματα πρέπει να προσεχθούν στο χωρίο αυτό: Π ρ ώ τ ο ν, η εσωτερικότης της δοκιμασίας του Ιωσήφ. «Ού μόνον ουκ εκόλασεν, αλλ ουδέ εξειπέ τινί ουδέ αυτή τη εποπτευομένη, αλλά καθ΄εαυτόν ελογίζετο» (ΥΜ. 38)
Σε κανένα άνθρωπο δεν ανακοίνωσε ο Ιωσήφ τις σκέψεις του. Μόνος του έζησε την τρομερή «τρικυμία εν κρανίω». Ούτε τα χείλη του δεν σάλεψαν. Μόνο στο μυαλό του χόρευαν οι μαύρες σκέψεις τον τρελλό τους χορό...
Δεύτερον, η άμεσος γνώσις του Θεού. Ό,τι όμως δεν βλέπεται και δεν ακούγεται από τους ανθρώπους δεν σημαίνει ότι μένει άγνωστο και στον Θεό. Απόδειξις, ότι τις σκοτεινές σκέψεις της αμφιβολίας και καχυποψίας του Ιωσήφ τις συλλαμβάνουν και τις καταγράφουν αμέσως τα μυστικά και αόρατα ραντάρ της παντογνωσίας του Θεού.
Τ ρ ί τ ο ν, η άμεσος απάντησις του Θεού. Ο Κύριος όχι μόνον συλλαμβάνει αμέσως τα μηνύματα των ανθρώπων, αλλά και αμέσως απαντά. Δεν πρόλαβε ο Ιωσήφ να ολοκληρώση τις σκέψεις του και η απάντησις του Θεού είχε κι΄ όλας έλθη. «Ταύτα αυτού ευθυμηθέντος, ιδού άγγελος Κυρίου...»! Η ενέργεια του Θεού είναι άμεση. Εδώ δεν υπάρχουν Συμβούλια που χρειάζονται χρόνο για να συγκληθούν, να συνέλθουν, να συζητήσουν, ν' αποφασίσουν και ν’ ανακοινώσουν τις αποφάσεις τους. Εδώ ο Θεός μας «νικάει» στον αυτοματισμό! Εκείνος που ενέπνευσε τον άνθρωπο να ανακαλύψη το ραντάρ και τα ραδιοκύματα πρέπει να είναι η πηγή του αυτοματισμού, η καρδιά της αμεσότητος, το πιο κοντινό χέρι βοήθειας... Ο εβραϊκός όρος «ιδού» στον πιο πάνω στίχο έχει την έννοια της αμεσότητος, του αυτομάτου, του ταυτοχρόνου και θυμίζει τους τεχνικούς μονολεκτικούς όρους που χρησιμοποιούμε στα σύγχρονα αυτόματα μέσα επικοινωνίας προς δήλωσι της αμέσου λήψεως επαφής λ.χ. ο όρος «Εμπρός» ή «OVER» (στα αγγλικά) . Υπάρχει και ένα χωρίο της Π. Διαθήκης που αποδίδει απόλυτα την έννοια αυτή της αμεσότητος του Θεού: «Τότε βοήση και ο Θεός εισακούσεταί σου. Έτι λαλούντος σου έρει· Ιδού πάρειμι» (Ησ. νη' 9). Δηλαδή: Ενώ θα μιλάς στον Θεό, Εκείνος θα σου πη: Εμπρός! Είμαι εδώ»! Ο Ιωσήφ φλεγόταν στο καμίνι των σκέψεών του, χωρίς να γνωρίζη ότι ο μόνος που συμπαραστεκόταν στην δοκιμασία του ήταν Εκείνος που ήταν η αίτια της δοκιμασίας του: ο κυοφορούμενος Υιός του Θεού!

(Μητροπολίτου Αχελώου Ευθυμίου Στυλίου, Η Πρώτη, εκδ. Γρηγόρη, σελ. 134-135)

ΈΝΑΣ ΑΡΧΑΡΙΟΣ μοναχός ρώτησε κάποιο Γέροντα ποιούς λογισμούς να κρατά στην διάνοιά του και ποιούς ν’ απομακρύνει.
- Ό,τι σκέπτεται ο άνθρωπος από τον Ουρανό και κάτω είναι μάταιο, του αποκρίθηκε ο Γέροντας, και πρέπει να το διώχνει από την διάνοιά του. Έχε πάντοτε στην σκέψη σου τον Ιησού, για να βρεις σωτηρία.

ΚΑΠΟΙΟΣ άλλος αδελφός εμπιστεύθηκε με λύπη στον Όσιο Σισώη πως, αν και αγωνιζόταν σκληρά, δεν μπορούσε να ελευθερωθεί από τα πάθη του.
- Πώς να ελευθερωθείς απ’ αυτά, παιδί μου, του αποκρίθηκε ο Άγιος Γέροντας, αφού διατηρείς τα σκεύη τους, δηλαδή τους κακούς λογισμούς; Δώσε τους πίσω την εγγύηση κι αμέσως θ’ αναχωρήσουν.

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ υπεύθυνος ο άνθρωπος για τους λογισμούς που τον προσβάλλουν, διδάσκει σοφός Πατήρ, αλλά γιατί τους κρατά και κάνει συγκατάθεση. Μπορεί κανείς από τους λογισμούς να ναυαγήσει κι από αυτούς πάλι να στεφανωθεί.

ΌΤΑΝ με πολεμούν πονηροί λογισμοί, έλεγε ο Αββάς Ιωάννης ο Κολοβός, κανω ό,τι θα έκανε ο διαβάτης που θα έβλεπε ξαφνικά στην ερημιά να τον κυνηγά κάποιο θηρίο. Βρίσκει ένα δέντρο και σκαρφαλώνει επάνω για να σωθεί. Κι εγώ καταφεύγω στον Θεό με την προσευχή και γλυτώνω από την επίθεσή τους.

(Γεροντικό, Σταλαγματιές απο την Πατερική Σοφία, Θεοδώρας Χαμπάκη, Εκδόσεις Ορθοδόξου
Χριστιανικής αδελφότητας "ΑΓΙΑ ΛΥΔΙΑ", σελ. 169 )

«Καρδιά χαρούμενη είναι φάρμακο καλό, αλλά θλιμμένο πνεύμα ξεραίνει τα κόκαλα» - Παροιμίες 17:22

Έρευνες έχουν δείξει ότι το γέλιο έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Τα παιδιά γελούν 400 φορές την ημέρα, ενώ οι μεγαλύτεροι 15! Αλλά και πώς να γελούν, όταν οι ειδήσεις είναι τόσο καταθλιπτικές κάθε μέρα; Γι’ αυτό φρόντισε να ζεις σαν τα παιδιά! Ο Χριστός είπε ότι για να μπούμε στη Βασιλεία των Ουρανών πρέπει να γίνουμε σαν τα μικρά παιδιά. Ο Σολομών διαπιστώνει ότι η έλλειψη χαράς «ξεραίνει τα κόκαλα». Οι μέρες μας είναι κακές και χάνουμε την υγεία μας. Οι στατιστικές δείχνουν ότι οι χαρούμενοι άνθρωποι έχουν καλύτερη υγεία. Το γέλιο είναι «εσωτερική γυμναστική». Κινεί όλα τα όργανα του σώματος. Δυστυχώς, οι χριστιανοί άφησαν το γέλιο στους επαγγελματίες κωμωδούς της τηλεόρασης, που με βρισιές, αισχρά υπονοούμενα κι άλλα σαχλά προσπαθούν να πουλήσουν γέλιο. Αλλά η ακριβοπληρωμένη χαρά δε διαρκεί παρά μόνο για λίγο. Μετά η καρδιά βυθίζεται ξανά στη θλίψη, γιατί αυτή η χαρά αγγίζει μόνο την επιφάνεια του ανθρώπου, δεν εισχωρεί στην καρδιά του. Τη μόνιμη χαρά τη δίνει μόνο ο Χριστός στις καρδιές των δικών Του χαρίζοντάς τους παντοτινή ειρήνη. Ο απ. Παύλος και μέσα από τη φυλακή έγραφε: «Πάντοτε να χαίρεστε». Έχεις βρει εσύ και ζεις αυτή τη χαρά;
(Γ.Σ.Κ.)

«Για όλα να ευχαριστείτε το Θεό…» (Α’ Θεσσ. 5:18)

Σ’ ευχαριστώ, Κύριε:

Για το θαύμα του ήχου και για το αφτί που τον συλλαμβάνει.
Για το φως ολόγυρά μου και το μάτι που το βλέπει.
Για το άρωμα των λουλουδιών και για τη χαρά να τα μυρίζω.

Σ’ ευχαριστώ, Κύριε:

Για το τραγούδι των πουλιών και για την αυγή που την ομορφαίνουν.
Για τη ζεστασιά ενός χαμόγελου και γι’ αυτούς που το χαρίζουν.
Για τον πλούτο της χαράς και για το συμμερισμό της με άλλους.

Σ’ ευχαριστώ, Κύριε:

Γι’ αυτή την ίδια τη ζωή και για τη σοφία της καλής της χρήσης.
Για την ομορφιά της αγάπης και για την καρδιά που τη νιώθει.
Για το θαύμα της αιωνιότητας και για την ψυχή που θα την απολαύσει.

Σ’ ευχαριστώ, Κύριε,
Σ’ ευχαριστώ.
Σ’ ευχαριστώ για όλα.

(Εκδόσεις «Ο Λόγος»)

120. Τί φρονούν περί ενέργειας της χάριτος οι Διαμαρτυρόμενοι;

Η περί ενέργειας της χάριτος διδασκαλία των Διαμαρτυρομένων δεν είναι πάντα συνεπής. Η ασυνέπεια οφείλεται στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν ασάφειες, δυσκολίες και διλήμματα και να τα προσαρμόσουν στη θεμελιώδη περί χάριτος αντίληψη αυτών.

Η βασική περί χάριτος διδασκαλία του Προτεσταντισμού είναι ομόλογη προς τα περί πτώσεως του ανθρώπου διδάγματα του συστήματός τους, από τα οποία και απορρέει. Κατά τη βασική προτεσταντική αρχή —περί της οποίας μιλήσαμε στα προηγούμενα— ο άνθρωπος με την πτώση του στην αμαρτία νεκρώθηκε πνευματικά. Έχασε τα δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης, η δε θεία εικόνα που υπάρχει στη φύση του καταστράφηκε ολοσχερώς. Έτσι μένει νεκρός και ακίνητος προς τα πνευματικά. Δεν μπορεί να συνεργήσει με τη χάρη του Θεού για τη σωτηρία του. Όλα εξαρτώνται από τη σωστική ενέργεια της θείας χάριτος.

Το ωμό αυτό δόγμα τους προσπαθούν να το στηρίξουν σε χωρία της Γραφής· Ρωμ. 9,16: «Άρα ούν ου του θέλοντος ουδέ του τρέχοντος, αλλά του έλεούντος Θεού». Πράξ. 13,48: «Και επίστευσαν όσοι ήσαν τεταγμένοι εις ζωήν αιώνιον». Έφεσ. 2,8.9: «Τη γαρ χάριτί εστε σεσωσμένοι δια της πίστεως· και τούτο ουκ εξ υμών, Θεού το δώρον». Τα χωρία όμως αυτά δεν είναι σαφή. Λέγουν μεν ότι η σωτηρία προέρχεται από το Θεό, χωρίς όμως να αποσαφηνίζουν αν η σωτήρια ενέργεια του Θεού είναι απόλυτη, η αν σ’ αυτήν μπορεί να συνεργήσει και ο ελεύθερος άνθρωπος. Το ζήτημα πρέπει να μελετηθεί με την εξέταση άλλων σαφέστερων χωρίων της Γραφής, σε ορισμένα από τα οποία γίνεται σαφής λόγος περί αντιστάσεως του ανθρώπου στην ενέργεια του Θεού: Ματθ. 23,37. Πράξ. 7,51. Αποκ. 3,20, ο δε Παύλος τονίζει τη συνέργεια του ανθρώπου στο έργο της σωτηρίας: «Συνεργούντες δε και παρακαλούμεν μη εις κενόν την χάριν του Θεού δέξασθαι ημάς». Από την άλλη, σε περίπτωση που ο άνθρωπος είναι αναίσθητος προς τα πνευματικά, δεν θα είχαν κανένα νόημα οι πολυειδείς παραινέσεις της Γραφής να επιδιώκει (ο άνθρωπος) το αγαθό και την αρετή και η απειλή τιμωρίας και αιώνιων βασάνων για τους αμαρτωλούς.

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 169-171)

119. Δύναται ο άνθρωπος ν’ απορρίψει τη χάρη του Θεού;

Βεβαίως μπορεί στη βάση που είναι όν ελεύθερο και αυτεξούσιο. Έτσι και ο Αδάμ στον παράδεισο, παρόλο που η φύση του ήταν αγαθή και καθαρή από το σπέρμα της αμαρτίας, εντούτοις, επειδή ως εικόνα του Θεού είχε το αυθαίρετο και αυτεξούσιο, απομακρύνθηκε από το Θεό, καταπατήσας τη χρηστότητα και το θέλημά του. Επίσης ο αναγεννημένος από τη χάρη του Θεού στο βάπτισμα, παρόλο που έχει καταστραφεί μέσα του το σώμα της αμαρτίας, ακριβώς επειδή διασώζει την ελευθερία του μπορεί να απομακρυνθεί από τη θεία ευλογία και να περιέλθει υπό το κράτος της κατάρας και του θανάτου. Έτσι έπλασε ο Θεός τον άνθρωπο να θέλει ελεύθερα και ενσυνείδητα το αγαθό, να κινείται ελεύθερα στο χώρο του, να λέγει ναι ή όχι στο άγιο θέλημά του, να εκλέγει μεταξύ ζωής και θανάτου και ν’ αυτοδιορίζεται στην εξέλιξη και τον προορισμό του.

Η χάρη του Θεού είναι δώρο καθολικό. Χορηγείται σε όλους ανεξαίρετα τους ανθρώπους αποσκοπώντας στη σωτηρία τους. Δεν αποστέλλεται επιλεκτικά σε λίγους, σ’ εκείνους που είναι προορισμένοι να σωθούν από το Θεό. Ο Θεός «θέλει πάντας ανθρώπους σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας έλθείν». Κι όμως όλοι δεν σώζονται. Για να γίνει αυτό πρέπει να θέλει και ο άνθρωπος να δουλέψει ελεύθερα και να συμβάλει στη σωτηρία του. Αλλιώτικα η κλήση της χάριτος μένει ανενέργητη. Μόνο εκεί που υπάρχει η ελεύθερη συγκατάθεση, μπορεί να σώσει η χάρη τον αμαρτωλό άνθρωπο. «Εννοούμεν δε την χρήσιν του αυτεξουσίου ούτως, ώστε της θείας και φωτιστικής χάριτος, ήν προκαταρκτικήν προσαγορεύομεν, οίον φως τοις εν σκότει, παρά της θείας αγαθότητος πάσι χορηγούμένης τοις βουλομένοις υπείξαι ταύτη —και γαρ ου τους μη θέλοντας, αλλά τους θέλοντας ωφελεί— και συγκατατεθήναι εν οίς εκείνη έντέλλεται προς σωτηρίαν ούσιν αναγκαιοτάτοις, δωρείσθαι επομένως και ειδικήν χάριν».

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 168-169)

118. Ο φυσικός άνθρωπος μπορεί μόνος του ν’ αρχίσει τη σωτηρία του;

Όχι. Την έναρξη της σωτήριας του ανθρώπου μόνο η θεία χάρη μπορεί να ενεργήσει. Η χάρη αυτή καλείται προκαταρκτική. Η διδασκαλία κατά την οποία ο άνθρωπος μπορεί πρώτος να αρχίσει το έργο της σωτηρίας του και κατόπιν να έλθει η χάρη του Θεού ν’ αποτελειώσει την αρξάμενη διαδικασία της σωτηρίας, είναι διδασκαλία ημιπελαγιανική, λανθασμένη και απόβλητη. Βεβαίως —όπως είδαμε και στο προηγούμενο ερώτημα— μετά την πτώση υπελείφθησαν δυνάμεις λογικές και ηθικές, βάσει των οποίων ο άνθρωπος δύναται να πράξει το «ηθικόν καλόν» και να ελκύσει ευχερέστερα τη λυτρωτική χάρη του Θεού, παρά εκείνος που ζεί στη νάρκωση της αμαρτίας, όπως μαρτυρεί η περίπτωση του Κορνηλίου και διαπιστώνει η μαρτυρία της ιστορίας κατά την οποία πολλοί εκ των Πλατωνικών εδέχθησαν τη σωτηρία, ενώ εκ των Επικουρείων (υλιστών φιλοσόφων) κανείς. Τα παραδείγματα όμως αυτά δεν σημαίνουν ότι οι φυσικές δυνάμεις του ανθρώπου αποτελούν τη γέφυρα δια της οποίας ο άνθρωπος μπορεί να μεταπηδήσει στο κράτος της χάριτος και να καλύψει το χάσμα το διαχωρίζον την πεσμένη φύση από το Θεό. Τα ημιπελαγιανικά διδάγματα αλλοιώνουν τη φύση του Θεού, ο οποίος παύει να είναι ο ιατρός ο θεραπεύων τον ημιθανή και τραυματισμένο άνθρωπο, αλλ΄ ο οφειλέτης που οφείλει να ανταμείψει την αρετή του ανθρώπου, τη δε σωτηρία κατεβάζουν στο επίπεδο των φυσικών αγαθών, τα οποία μπορεί να πετύχει από μόνος του ο άνθρωπος

(Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 168)