125. Υπάρχουν αλλά στάδια δικαιώσεως; Ναι, υπάρχουν. Η δικαίωση φυσικά, ως ενέργεια και δωρεά χάριτος του Χριστού, είναι μία: η κάθαρση από την αμαρτία και η πνευματική αναγέννηση. Εντούτοις δεν είναι έργο μαγικό και παθητικό. Ο λογικός άνθρωπος δεν μένει στατικός και ανενεργός στο χάρισμα του Θεού. Όπως δε στο προπαρασκευαστικό στάδιο δεχόμενος την κλήση της χάριτος πρέπει να δουλέψει κι αυτός για να μπορέσει να λάβει τη δικαίωση, έτσι κι αφού τη λάβει, πρέπει να συμπράξει με την χάρη του Θεού, ώστε να αξιοποιήσει υποκειμενικά την ευλογία του Αγίου Πνεύματος. Το στάδιο αυτό στο οποίο θα εισέλθει ο αναγεννηθείς…
124. Ποιο είναι το προπαρασκευαστικό στάδιο της δικαιώσεως; Το χρονικό διάστημα που προηγείται του βαπτίσματος. Αυτό φυσικά δεν αναφέρεται στα νήπια, τα στερούμενα λόγου και συνειδήσεως, αλλά μόνο στους ενήλικες. Στις ψυχές αυτών η προκαταρκτική θεία χάρη γεννά τη γενική λεγόμενη πίστη, δηλαδή την αποδοχή των αληθειών της θείας αποκαλύψεως, εμφυσώντας σ’ αυτές αποστροφή προς την αμαρτία, φόβο προ της τιμωρού δικαιοσύνης του Θεού και πόθο αποκτήσεως της δικαιώσεως της χορηγούμενης δια του βαπτίσματος. Όλα αυτά αποτελούν απαραίτητη συνθήκη επιτυχίας της δικαιώσεως. Κατά τη μαρτυρία της Γραφής της αναγεννήσεως προηγείτο πάντοτε η συναίσθηση της αμαρτίας και η μετάνοια ή η…
123. Ποιο είναι το ληπτικό όργανο της δικαιώσεως; Είναι το ιερό μυστήριο του βαπτίσματος. Σ’ αυτό ο βαπτιζόμενος αποθέτει μεν τον παλαιόν εν αμαρτίαις άνθρωπο, αναγεννιέται πνευματικά και ανακτίζεται σε μια νέα γεμάτη απο Θεό ύπαρξη και ζωή. Ο άνθρωπος γίνεται πραγματικά δίκαιος στο ιερό βάπτισμα. Αν δε τυχόν πεθάνει αμέσως μετά την τελετή της αναγεννήσεως, είναι βέβαιο ότι θα κληρονομήσει την αιώνια ζωή. Αυτό συμβαίνει με τα άρρωστα νήπια, που βαπτίζονται λίγο πριν πεθάνουν. (Ανδρέου Θεοδώρου «Απαντήσεις σε ερωτήματα συμβολικά», εκδόσεις Αποστολική Διακονία, σελ. 177-178)
122. Τί εννοούμε λέγοντας δικαίωση; Την απελευθέρωση του ανθρώπου από την αμαρτία και την οφειλόμενη σ’ αυτήν ενοχή, την αναγέννηση, ανακαίνιση και θέωση της φύσεώς του που είναι όλα καρποί του λυτρωτικού έργου του Χριστού. Όπως η αμαρτία με την εισήγηση του πλάνου επέφερε αχρείωση της πνευματικής φύσεως του ανθρώπου και εξασθένηση των πνευματικών του δυνάμεων σταθερώς αποκλινουσών από το Θεό και φερομένων προς το κακό, έτσι και η χάρη του Θεού που πλούσια απέρρευσε από το πάθος και την ίλαστική θυσία του Χριστού, αποκατέστησε το «κατ’ εικόνα» στην αρχέγονή του εύκλεια, ενισχύοντας τις ηθικές και πνευματικές δυνάμεις του ανθρώπου…
121. Τι είναι ο απόλυτος προορισμός; Είναι δόγμα φοβερό (horribile decretum), στο οποίο καταλήγει κανείς διαπτύσσοντας λογικά τα περί αρχέγονης δικαιοσύνης και πτώσεως ανθρωπολογικά διδάγματα του Προτεσταντισμού. Φυσικά το δόγμα αυτό δεν γίνεται αποδεκτό από όλους τους Διαμαρτυρομένους θεολόγους, αλλά μόνον από τον Καλβίνο και τους οπαδούς του. Αυτοί με βάση χωρία της Γραφής (Ρωμ. 9. Πράξ. 13,48 κ.α.) είπαν, ότι ο Θεός σύμφωνα με την αιώνια βουλή του (προαιωνίως) άλλους μεν από ευσπλαχνία προόρισε να κληρονομήσουν την αιώνια ζωή, γιαυτό και η χάρη που τους χορηγείται δεν μπορεί να τους εγκαταλείψει (είναι αναντίρρητη και αναπόβλητη: irresistibilis και inamissibilis), άλλους…
120. Τί φρονούν περί ενέργειας της χάριτος οι Διαμαρτυρόμενοι; Η περί ενέργειας της χάριτος διδασκαλία των Διαμαρτυρομένων δεν είναι πάντα συνεπής. Η ασυνέπεια οφείλεται στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν ασάφειες, δυσκολίες και διλήμματα και να τα προσαρμόσουν στη θεμελιώδη περί χάριτος αντίληψη αυτών. Η βασική περί χάριτος διδασκαλία του Προτεσταντισμού είναι ομόλογη προς τα περί πτώσεως του ανθρώπου διδάγματα του συστήματός τους, από τα οποία και απορρέει. Κατά τη βασική προτεσταντική αρχή —περί της οποίας μιλήσαμε στα προηγούμενα— ο άνθρωπος με την πτώση του στην αμαρτία νεκρώθηκε πνευματικά. Έχασε τα δώρα της αρχέγονης δικαιοσύνης, η δε θεία εικόνα που υπάρχει…
119. Δύναται ο άνθρωπος ν’ απορρίψει τη χάρη του Θεού; Βεβαίως μπορεί στη βάση που είναι όν ελεύθερο και αυτεξούσιο. Έτσι και ο Αδάμ στον παράδεισο, παρόλο που η φύση του ήταν αγαθή και καθαρή από το σπέρμα της αμαρτίας, εντούτοις, επειδή ως εικόνα του Θεού είχε το αυθαίρετο και αυτεξούσιο, απομακρύνθηκε από το Θεό, καταπατήσας τη χρηστότητα και το θέλημά του. Επίσης ο αναγεννημένος από τη χάρη του Θεού στο βάπτισμα, παρόλο που έχει καταστραφεί μέσα του το σώμα της αμαρτίας, ακριβώς επειδή διασώζει την ελευθερία του μπορεί να απομακρυνθεί από τη θεία ευλογία και να περιέλθει υπό το…
118. Ο φυσικός άνθρωπος μπορεί μόνος του ν’ αρχίσει τη σωτηρία του; Όχι. Την έναρξη της σωτήριας του ανθρώπου μόνο η θεία χάρη μπορεί να ενεργήσει. Η χάρη αυτή καλείται προκαταρκτική. Η διδασκαλία κατά την οποία ο άνθρωπος μπορεί πρώτος να αρχίσει το έργο της σωτηρίας του και κατόπιν να έλθει η χάρη του Θεού ν’ αποτελειώσει την αρξάμενη διαδικασία της σωτηρίας, είναι διδασκαλία ημιπελαγιανική, λανθασμένη και απόβλητη. Βεβαίως —όπως είδαμε και στο προηγούμενο ερώτημα— μετά την πτώση υπελείφθησαν δυνάμεις λογικές και ηθικές, βάσει των οποίων ο άνθρωπος δύναται να πράξει το «ηθικόν καλόν» και να ελκύσει ευχερέστερα τη λυτρωτική…
117. Μπορεί ο φυσικός άνθρωπος να καταστήσει εαυτόν δικαιούχο της θείας χάριτος; Όχι. Η αντίθετη άποψη φθείρει τον υπερφυσικό χαρακτήρα της απολυτρώσεως, την οποία κατεβάζει στο επίπεδο των φυσικών αγαθών που είναι ομόλογα προς τη φύση των ανθρώπων. Ο όποιος αγαθός και ενάρετος άνθρωπος δεν μπορεί ν’ άξιώσει από το Θεό τη σωτηρία του, η οποία είναι χάρισμα, δώρο ελεύθερο της αγάπης του Θεού. Η σωτηρία δεν είναι μισθός για την όποια αξιοσύνη του ανθρώπου. Φυσικά ο άνθρωπος που κάνει το ηθικό καλό με τις λογικές και πνευματικές δυνάμεις που διατηρούνται στην πεσμένη φύση του, μπορεί να προπαρασκευάσει τον εαυτό…
116. Μπορεί ο άνθρωπος από μόνος του να σωθεί; Όχι. Καταφατικά στο ερώτημα απάντησε στην αρχαιότητα ο μοναχός Πελάγιος. Σύμφωνα με τις αντιλήψεις του, η πτώση του ανθρώπου στην αμαρτία άφησε ανέπαφη την ανθρώπινη φύση, δεν την κατέστρεψε. Έτσι ο άνθρωπος, διατηρώντας τις λογικές και ηθικές δυνάμεις του, έχει τη δυνατότητα να στραφεί ελεύθερα στο αγαθό, να διαπράξει την αρετή και να σωθεί, χωρίς να έχει ανάγκη της χάριτος του Θεού. Οι αντιλήψεις αυτές του Πελάγιου είναι εσφαλμένες. Ο άνθρωπος, λόγω της βλάβης της πνευματικής του φύσεως (του «κατ’ εικόνα»), όχι μόνο δεν μπορεί ν’ ανορθωθεί μόνος στο επίπεδο της…