Εκείνος λοιπόν που θέλει να καθαρίσει την καρδιά του πρέπει να τη θερμαίνει δια παντός με τη μνήμη του Κυρίου Ιησού, έχοντας αυτήν μόνο ως ακατάπαυστη μελέτη και έργο. Γιατί, όποιος θέλει ν’ απορρίψει τη σαπίλα, δεν πρέπει άλλοτε να προσεύχεται και άλλοτε όχι, αλλά ν’ ασχολείται πάντοτε με την προσευχή μέσα στη φύλαξη του νου, ακόμα κι αν είναι έξω από τους ευκτήριους οίκους. Γιατί, όπως εκείνος που θέλει να καθαρίσει τον χρυσό, αν αφήσει και για λίγο ακόμα να σταματήσει η φωτιά του χωνευτηρίου, κάνει πάλι σκληρή την καθαριζόμενη ύλη, έτσι κι εκείνος που άλλοτε ενθυμείται τον Θεό…
… τόσο πρέπει να διατηρούν την εγκράτεια στις τροφές, ώστε να μη φθάσει κανείς ποτέ να βδελυχθεί κάποια απ’ αυτές•γιατί τούτο είναι και επικατάρατο και εντελώς δαιμονικό. Δεν απέχουμε από τις τροφές γιατί είναι κακές -μη γένοιτο- αλλ’ απέχουμε για να διαπαιδαγωγούμε κατάλληλα τα αρρωστημένα μέρη της σάρκας, αποφεύγοντας τις πολλές και νόστιμες τροφές, και επί πλέον για να έρχεται και το περίσσευμά μας σε επαρκή βοήθεια στους φτωχούς, πράγμα που είναι γνώρισμα ειλικρινούς αγάπης. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 47Η νηστεία έχει καύχημα και καθ’ εαυτήν, όχι όμως προς το Θεό• γιατί μοιάζει με εργαλείο που ρυθμίζει στη σωφροσύνη εκείνους που θέλουν. Δεν…
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 93. Η οδός της αρετής, για εκείνους που αρχίζουν ν’ αγαπούν την ευσέβεια, φαίνεται πολύ τραχεία και θλιβερή, όχι γιατί εκείνη τάχα είναι τέτοια, αλλά γιατί η ανθρώπινη φύση ευθύς αμέσως από τη μητρική κοιλιά συναναστρέφεται άφθονα με τις ηδονές. Σ’ εκείνους όμως που μπορούν να ξεπεράσουν τη μέση της γίνεται όλη ευχάριστη και άνετη. Γιατί η φαύλη συνήθεια, όταν υποταχθεί στην καλή με την ενέργεια του αγαθού, χάνεται μαζί με τη μνήμη των αλόγιστων ηδονών. Από τότε λοιπόν ευχαρίστως η ψυχή περνά όλα τα μονοπάτια των αρετών. Γι’ αυτό ο Κύριος, εισάγοντάς μας στην οδό της σωτηρίας, λέγει, «πόσο…
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 42. Η εγκράτεια είναι κοινό επώνυμο όλων των αρετών. Πρέπει λοιπόν ο εγκρατευόμενος να εγκρατεύεται σ' όλα. Γιατί, όπως το σύνολο του ανθρώπου καταντά άμορφο όταν του αφαιρεθεί οποιοδήποτε απ’ τα λεπτότατα μέλη, ακόμη κι αν αυτό που λείπει από το σχήμα είναι πολύ μικρό, έτσι και αυτός που παραμελεί μία αρετή αφανίζει, σε σημείο αφάνταστο, όλη την ευπρέπεια της εγκράτειας. Δεν πρέπει λοιπόν να καλλιεργούμε μόνο τις σωματικές αρετές, αλλά και εκείνες που μπορούν να καθαρίζουν τον εσωτερικό μας άνθρωπο. Γιατί ποιό θα είναι το όφελος γι' αυτόν που διατήρησε το σώμα παρθένο, εάν έχει μοιχευθεί στην ψυχή από…
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 41. Ανάμεσα σ’ όλες τις εισαγωγικές αρετές αναγνωρίζεται ότι η υπακοή είναι το πρώτο καλό, γιατί εξαφανίζει την υπεροψία και γεννά μέσα μας την ταπεινοφροσύνη. Γι’ αυτό γίνεται θύρα στην αγάπη του Θεού γι’ αυτούς που τη δέχονται ευχάριστα. Αυτήν παραβίασε ο Αδάμ και γκρεμίστηκε στο βυθό του Ταρτάρου. Aυτήν αγάπησε ο Κύριος, σύμφωνα με το σχέδιο της οικονομίας, μέχρι σταυρού και θανάτου, και υπάκουσε στον Πατέρα του, και μάλιστα ενώ δεν ήταν σε τίποτα κατώτερος του μεγαλείου του, για να επαναφέρει στη μακάρια και αιώνια ζωή εκείνους που έζησαν με υπακοή, αφού με την υπακοή του εξαφανίσει την κατηγορία για την ανθρώπινη…
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 38Έχουμε πει, επειδή ακούσαμε τους πολύ έμπειρους οδηγούς, ότι υπάρχει διάκριση μεταξύ των καλών και των άσχημων ονείρων εμείς πάντως είναι αρκετό να μη πειθόμαστε καθόλου σε καμμιά φαντασία για να προκόπτουμε στην αρετή. Γιατί τα όνειρα τις περισσότερες φορές δεν είναι τίποτε άλλο παρά είδωλα παραπλανημένων λογισμών ή πάλι, όπως είπα, παιγνίδια δαιμόνων. Όποτε μας σταλθεί καμμιά φορά όνειρο από την αγαθότητα του Θεού και δεν το καταδεχθούμε, δεν θα οργισθεί εναντίον μας γι’ αυτό ο πολυπόθητός μας Κύριος Ιησούς, επειδή γνωρίζει ότι φθάνουμε στην άρνησή του εξ αιτίας των δόλων των δαιμόνων. Γιατί είναι βέβαια ακριβής η…
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26 Οι αγωνιζόμενοι πρέπει να φυλάγουν τη διάνοιά τους πάντοτε ακυμάτιστη, για να διακρίνει ο νους τους λογισμούς που τη διατρέχουν• κι έτσι τους καλούς βέβαια και θεόπεμπτους να τους αποθέτει στα ταμεία της μνήμης, ενώ τους διεστραμμένους και δαιμονικούς να τους απορρίπτει κάπου έξω από τις αποθήκες της φύσεως. Πραγματικά η θάλασσα, όταν γαληνεύει, διακρίνεται από τους ψαράδες ως το βυθό της, ώστε να μη τους ξεφεύγει τότε κανένα από τα ζώα που τριγυρίζουν στα περάσματά της• όταν όμως ταράσσεται από τους ανέμους, κρύβει με τη σκοτεινιά της ταραχής όσα επιτρέπει να φαίνονται με το χαμόγελο της γαλήνης.…
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 Πίστη άεργη και έργο άπιστο θα αποδοκιμασθούν κατά τον ίδιο τρόπο•γιατί πρέπει ο πιστός να προσφέρει στον Κύριο πίστη που επιδεικνύει τα έργα της. Γιατί ούτε του πατέρα μας του Αβραάμ η πίστη δεν θα λογαριαζόταν για τη δικαίωσή του, εάν δεν πρόσφερε το παιδί του σαν καρπό της. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22 Ο βυθός της πίστεως όταν εξερευνάται, ταράσσεται• όταν όμως θεωρείται με απλή διάθεση, γαληνεύει. Γιατί το βάθος της πίστεως που είναι σαν το νερό της λησμονιάς των κακών δεν ανέχεται να θεωρείται από περίεργους λογισμούς. Ας εμπλέουμε λοιπόν στα ύδατά της με απλότητα σκέψεως για να φθάσουμε…
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15. Όταν κάποιος αρχίσει να νοιώθει πλούσια την αγάπη του Θεού, τότε αρχίζει ν’ αγαπά και τον πλησίον του με πνευματική αίσθηση. Αυτή ακριβώς είναι η αγάπη για την οποία μιλούν όλες οι Γραφές. Γιατί η σαρκική φιλία πολύ εύκολα διαλύεται μόλις βρεθεί μια μικρή αιτία, επειδή δεν έχει δεθεί με την πνευματική αίσθηση. Γι’ αυτό λοιπόν, κι αν ακόμα προκληθεί κάποιος παροξυσμός στην ψυχή που κατευθύνεται από το Θεό, δεν λύνεται σ’ αυτήν ο δεσμός της αγάπης• γιατί η ψυχή, αναζωπυρωμένη με τη θέρμη της αγάπης του Θεού στο αγαθό, ξανακαλεί αμέσως με μεγάλη χαρά την αγάπη του πλησίον,…
Όποιος αγαπά τον εαυτό του δεν μπορεί ν’ αγαπά το Θεό. Εκείνος όμως που ξεπερνά την αγάπη προς τον εαυτό του εξ αιτίας του υπερβολικού πλούτου της αγάπης του Θεού, αυτός αγαπά το Θεό. Γι’ αυτό αυτός ο άνθρωπος δεν επιζητεί ποτέ τη δική του δόξα, αλλά τη δόξα του Θεού. Πραγματικά αυτός που αγαπά τον εαυτό του επιδιώκει τη δική του δόξα, ενώ αυτός που αγαπά το Θεό επιδιώκει τη δόξα του Δημιουργού του. Γιατί γνώρισμα ψυχής αισθητικής και θεοφιλούς είναι από το ένα μέρος να επιζητεί πάντοτε τη δόξα του Θεού σε όλες τις εντολές που εκτελεί, και…