(βιβλίο: Η ζωή ενός Μεγάλου, Παπαδόπουλου Στυλιανού, εκδ. Αποστολική Διακονία σελ. 396-404). Σ’ ένα συμπόσιο στη Ναζιανζό. Θεολογία και οικονομία. Το πανηγύρι του Αγίου Ευψυχίου έγινε.Ο Βασίλειος είχε συνέλθει από τις ταλαιπωρίες της αποστολής του στην Αρμενία. Έτσι μπορούσε να δει και τα προβλήματα της περιφέρειάς του. Το πανηγύρι αποδείχθηκε καλή ευκαιρία γι’ αυτό.Συνήθως έπαιρναν σ’ αυτό μέρος πολλοί χωρεπίσκοποι της Καππαδοκίας. Τώρα ο Βασίλειος φρόντισε να έλθουν όσο το δυνατόν περισσότεροι. Τους μίλησε, τους κατατόπισε στα γενικότερα θέματα της Εκκλησίας. Τους εξόρκισε να μένουν σταθεροί στην ορθή πίστη, να προκόπτουν σ’ αυτή και να ποιμαίνουν το λαό ακολουθώντας την παράδοση.Δεν έχασε την…

   "Πατέρες μου και αδελφοί και τέκνα μου, άρχισα και πάλι την κατήχηση μου σε σας, άνοιξα πάλι το ταπεινό στόμα μου προς εσάς, και αυτό δεν το λέγω από ταπεινοφροσύνη (γιατί δεν υπάρχει σε μένα), αλλά από συναίσθηση και των αναρίθμητων αμαρτιών μου, και της απαιτούμενης από τους ποιμένες διδασκαλίας. Γιατί αναλογίζομαι πόσα και πόσο μεγάλα οφείλω να κάνω και να λέγω για την ωφέλεια των τίμιων ψυχών σας, κάθε, όπως θα λέγαμε, μέρα και ώρα! Γιατί, αν ο μεγάλος αρχιερέας του Θεού, ο κήρυκας της μετάνοιας, αυτός που υπεραγωνίστηκε για την αλήθεια, εννοώ τον Χρυσόστομο, ο οποίος με…

Επιστολή 48 (ΜΗ) στο τέκνο του Αθανάσιο. ... Πρόσεχε λοιπόν, αδελφέ, τι λέγει ο μέγας Βασίλειος σ΄εκείνους που κρίνουν την αλήθεια από το πλήθος.«Αυτός που δεν τολμά», λέγει, «να δικαιολογήσει τη συζήτηση που γίνεται, ούτε έχει να παρουσιάσει αποδείξεις, και εξαιτίας αυτού καταφεύγει στο πλήθος, ομολογεί την ήττα του, επειδή δεν έχει κανένα εφόδιο θάρρους».    Και μετά από άλλα: «Ας μου δείξει την ομορφιά της αλήθειας, έστω και ένας, και πολύ σύντομα θα πεισθώ. Όμως πλήθος πολύ χωρίς αποδείξεις, είναι βέβαια ικανό να απειλήσει, αλλά να πείσει καθόλου. Ή πόσες μυριάδες θα με πείσουν να πιστέψω ότι η ημέρα…

Επιστολή 8 στον ηγούμενο Συμεών. "... Γιατί σήμερα, όπως τονίζουν τα άλλα λεγόμενα της οσιότητάς σου, υπάρχει τελείως εσφαλμένη επιλογή και ανυποταξία.    Σχεδόν όλοι, θα μπορούσαμε να πούμε, στηρίζονται σας ανθρώπινες συνήθειες και στις εξουσίες των καθοδηγητών τους οι οποίες είναι αντίθετες προς τις εντολές του Θεού. Και προτιμούν μάλλον να ακολουθούν τη ζωή του τάδε και του τάδε ηγουμένου, παρά των θεοπνεύστων πατέρων.    Γι’ αυτό οι ποιμένες, μεταξύ των οποίων πρώτος εγώ, έχουμε κυριευθεί από αφροσύνη και δεν επιζητούμε τον Κύριο, ούτε ακολουθούμε τα ίχνη της άμεμπτης και σταθερής ζωής, αλλ’ ενεργούμε σαν να πάλιωσε ο νόμος…